Олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги тошкент молия институти

Заппас
тажрибасини кўрсатамиз. Унинг йиллик пул айланмаси 
миллард доллардан ортади. Барча иш 
Заппас
компанияси асосчиси Ник 
Суинмерннинг яхши оёқ кийимлар танлови бўлган йирик магазинни тапа 
олмаганидан бошланган. Унинг бизнес гипотезаси мижозларнинг он-лайн 
усулда оёқ кийими сотиб олишга тайёр деб таҳмин қилгани бўлган. Бу 
гипотезани текшириб кўриш учун у барча маҳаллий магазинларни айланиб 
чиққан ва уларнинг ассортиментини расмга олган ҳамда бу расмларни ўз 
сайтига жойлаштирган. Энди агарда мижозлар бу расмлар ёрдамида бирор 
бир оёқ кийимини танлаб, сотиб олишни истасалар, уни магазинлардаги 
нархларда ҳарид қилишларига имконият яратган. Ник Суинмернннинг 
асосий мақсади – бундай қулай интернет-магазинга талаб борми ёки 
йўқлигини текшириб кўриш бўлган. 
Заппос
нинг биринчи тажрибасиёқ 
муваффақиятли чиққан ва компания бу тажрибасида мижозлар ва 
ҳамкорларнинг фаолиятини ўргана олган, улардан қандайдир янги 
нарсаларни ўрганган ва уларни компания фаолиятига тадбиқ қила олган. 
Бундай миқдорий ва сифатий кўринишдаги ишларни амалга ошириш 
рақамли бизнес учун жуда муҳим ва фойдали ҳисобланади. Шуни ҳам 
алоҳида таъкидлаш керакки, 
Заппос
компанияси 2019 йилда 
Амазон.cом
ни 
ҳам сотиб олди. Шундай қилиб, гипотезаларни тестлаштириш жараёнида 
қандайдир қийматга эга бўлган ва ишлай оладиган бизнес таклифи ҳосил 
бўлади. Агарда интервъю ўтказилган 100 нафар шахсдан 60-70 таси муаммо 
мавжудлигини кўрсаца, буни яхши натижа деб ҳисоблаш мумкин бўлади.
13.3. Электрон бизнесини молиялаштириш усуллари 
Юзлаб миллиард долларлик катталикка эга бўлган жаҳон интернет 
бозорининг ривожланиши нафақат тадбиркорлар учун қизиқарли, балки 
инвесторларни ҳам ўзига жалб қилади. Чунки бу соҳада таваккалчилик 
миқдори анча катта бўлишига қарамай, электрон бизнесга бўлган 

---

426 
инвестициялар 3-5 йилгаҳcа бўлган муддатларди