Олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги тошкент молия институти

Аппле
корпорацияси 
бу янги имкониятдан дархол фойдаланиб қолди ва рақамли инқилобни 
амалга оширди: яъни у 
Аппле иТунес Сторе
мусиқа магазини ташкил қилди 
ва энди инсонлар рақамли контентга пул тўлашни одат қилдилар. Компания 
сервисдан пулли ва текин фойдаланиш мумкин бўлган 
Аппле Мусиc
моделини таклиф қилди. 
Апплй Мусиc
фойдаланувчига мусиқани 
иТунес
орқали ҳам, стриминг режимида ҳам электрон каталог орқали ҳам тинглашга 
имкон беради. Шу билан бирга, сервис фойдаланувчиларга онлайн радио 
Беац 1
ни ҳам тинлаш имкониятили яратади. Мусиқа бозоридаги бошқа 
компаниялар сафига 
Спотифй, Звооқ, Гоогле Плай Мусиc, Яндех.Музика
ва 
Деезер
ларни киритиш мумкин. Мусиқа хизматлари бозоридаги энг 
муваффақиятли модел 
Мусиc-он-Деманд
ҳисобланади. Бунда истеъмолчи 
ойлик тўлов шартларида тизимда қайд қилинганидан сўнг, ўзига керакли 
бача мусиқаларни танлайди ва шуларгагина ҳақ тўлайди. 
12.3. Электрон маълумотлар бозорлари 
Енди электрон кўринишдаги маълумотлар бозоридаги электрон 
тижоратнинг ўзига хос хусусиятларини кўриб чиқамиз. Интернетдаги 
информациён ҳизматлар маълумот манбаъларига боғлиқ равишда турларга 
бўлинади: 

Маълумотнинг ифодаланиш тили бўйича – қайси тилдаги маълумот 
маъносида; 

---

406 

Тармоққа таъаллуқлилиги бўйича – информатион ҳизматлар қайси 
худудда ёки қайси мамлакатда кўрсатилаяпти; 

Маълумотнинг ифодаланиш усуллари бўйича - wеб-саҳифалар, файл 
серверлари ёки информатион порталлар. 
Контент (
мазмуни
) бўйича эса электрон маълумотлар қуйдаги асосий 
турларга бўлинишлари мумкин: 
o
Оммавий истеъмол учун (
оммавий бозор учун
) мўлжалланган 
маълумотлар – информатион агентликлар, янгиликлар порталлари, 
маълумотнома сервислари, об-ҳаво башорати, хузуқий маълумотлар, 
оммавий ахборот воситалари; 
o
Молиявий, биржа, статистик ва бизнесга оид маълумотлар, янгиликлар, 
бозор ҳақидаги маълумотлар, жаҳон ОАВ дайджестлари ва турли 
бизнес журналларидаги маълумотлар; 
o
Илмий-таълимий маълумотлар – университетлар ва таълим 
муассасалари сайтлари, илмий журналларгаги маълумотлар, таълим 
проталлари ва онлайн таълимга оид маълумотлар. 
Замона зайлига мос равишда, ишбилармонликка оид янгиликлар етказиб 
берувчилар кейинги йилларда ўқувчилар ва электрон ҳизматлар 
истеъмолсчилари билан мулоқотни асосан электрон усулда олиб 
бормоқдалар. Бунга айниқса ўқувчи ёшлар жуда ўрганиб қолиб, қоғоз 
кўринишидаги маълумотлардан минимал миқдорда фойдаланмоқдалар. 
Ушбу тенденция кейинчалик ҳам янада кучайиб бориши кутилмоқда. 
Қуйида электрон кўринишдаги маълумотларнинг айланишига бир мисол 
сифатида умумий овқатланиш соҳасидаги электрон тижоратда электрон 
маълумотарнинг қандай ишлатилишини кўриб чиқамиз. Ҳозирда ушбу 
соҳадаги ривожланишнинг асосий тенденцияси ресторанлардан овқатларни 
хўрандаларга онлайн усулда етказиб бериш бўлиб қолди. Бундай ҳизмат 
турини ресторан ва кафеларнинг ўзлари жам ва фақат шу иш билан 
шуғулланишга мутахассислашган компаниялар ҳам амалга ошира оладилар.