Олий ва ўрта махсус таҳлим вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ хжалиги вазирлиги

Ташқи муҳитнинг омбор зараркунандаларига таoсир
қиладиган бошқа омиллари

Юқорида кўрсатиб ўтилган омиллардан ташқари, омбор зараркунандаларининг ривожланишини бирмунча тартибга солиб турувчи бошқа омиллар кам бор. Бу омиллардан ёруғлиқ, хона ичида ҳавонинг харорати захира маҳсулотларни сақлаш усули ва муддати баoзан мухим рол ўйнайди.

Кўпчилик омбор зараркунандалари кундузги ёруғликка, хусусан, қуёш нурига, шунингдек омборларни сунoий ёритилишига салбий муносабатда бўладилар, яoни бу омиллардан қочадилар. Бироқ ҳаёти ҳам омборда, кам далада ўтадиган донхўр қўнғизларнинг баoзи турлари, гуруч узун буруни ва бошқа ҳашаротларда аниқ ифодаланган салбий фототаксин бўлмайди. Улар кундузги ёруғликдан қочиб ёриқ жойларга, тешикларга, қоронғи бурчакларга ёки сақланаётган маҳсулот ичига кириб оладилар, бундай жойларда улар ҳаёти учун қулай шароитлар мавжуд бўлади. Шунинг учун қоронғи бунинг устига, нам ва кам шамоллайдиган омборлардаги маҳсулотларни зараркунандалар кўпроқ зарарлайди. Бундай шароитларда зараркунандалар серпушт бўлади, уларнинг ривожланиш муддати қисқаради. Фақат ёруғликнинг ўзигина емас, балки унинг сифати, нурнинг спектрал таркиби, хатто салбий фототаксис бўлганда кам, зараркунанданинг хулқ-атворига сабабчи бўлади, яoни уларнинг тўпланиш темпасини оширади, ёки аксинча, пасайтиради.
Омбор зараркунандаларининг кўпчилик тури шамолланишга жуда сезгир бўлади, улар шамоллатиб туриладиган ва қуруқ омборлардан қочади, шовқин-суронни ёқтирмайди. Баoзан еса улар қаттиқ яшикларда, контейнерларда мутлақо ривожланмайди. Бундай жойларда ҳашаротларнинг хаётий фаолиятлари натижасида кўп миқдор карбонат ангидриди тўпланади. Қишлоқ хўжалик маҳсулотлари сақланадиган янги омборлар қуришда уларни ёруғ, қуруқ яхши шамоллаб турадиган, ҳавони тез ва тўла алмаштириш мумкин бўлишига катта еoтибор бериш керак.

10-МАВЗУ: ОМБОРЛАРНИ ВА ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИК МАҲСУЛОТЛАРИНИ ЗАРАРКУНАНДАЛАРИ БИЛАН ЗАРАРЛАНГАНЛИГИНИ ТЕКШИРИБ КЎРИШ.НАМУНАЛАР ТАШХИСИ
РЕЖА: