Олий ва ўрта махсус таҳлим вазирлиги ўзбекистон республикаси қишлоқ хжалиги вазирлиги

6-расм. Қўнғир терихўри.
Ғумбаги 4 мм, оч сариқ рангли, танага ёндошиб турган калта туклар билан қопланган.
Биологияси. Охирги ёшдаги личинкаси қишлайди. Май-июн ойида ғумбакка айланади. Урғочиси омбор ёғочларидаги тешик ва ёриқларга бир кунда 3—4 тадан, хаммаси бўлиб 90 тагача тухум қўяди.
Бир-икки хафтадан сўнг тухумдаи личинка чиқади; дастлаб улар ун ва майдаланган маҳсулотларни ейди, тўртинчи ёшидан бошлаб қаттиқ маҳсулотларни ейиши, кўпинча тара (қоп идиш) ларни хам, кемириши мумкин. Личинка 11 ой мобайнида ривожланади, бу давр ичида 9 ёшни ўтайди, охирги ёшдаги личинка қишлаб қолади ва унинг ривожланиши 250 кун давом етади. Личинка хамма вақт актив ҳаракатланиб туради. Бу зараркунанданинг фақат личинкаси озиқланади, қўнғизи озиқланмайди, урғочиқўнғиз тухум қўйиб бўлгандан сўнгўлади. Қўнғир терихўрнинг қанотлари яхши етилган бўлади, шунинг учун қисқа масофага учиб бориши мумкин. Кундузги ёруғдан қўрқмайди.


Фриш терихўр (Дерместес фрисеҳи Киигел)
Ўзбекистоннинг хамма жойида топилган. Бу терихўр хайвондан олинадиган қишлоқ ҳўжалик маҳсулотларини зарарлайди. Баoзан дон омборларида хам учрайди. Ипак йигириш фабрикаларида, қисман пилла қурутиладиган жойларда пиллани айниқса кўп зарарлайди. Ҳўжалик омборларида хўл, қурутилган ва хатто сертуз қилиб қурутилган териларни, шунингдек юнгларни зарарлайди. Қурутилган ва сўлдирилган балиқларни ҳам яхши ейди.
Қўнғизи йирик, узунлиги 9 мм гача бўлади. Устки томони хира-қора рангда ва остки томони (қорин қисми хам) калта, оқ туклар билан қалин қопланганлнги учун, оқиш рангда бўлади. Қорин қисмининг остки томонида, хар қайси бўғинининг икки ёнида бир донадан қора доғи бўлади. Боши кичкина, остки томонга қараб егилган бўлади, ўн бир бўғинли тўғноғичсимон кичкина мўйловлари икки ён томонга қараб туради.
Тухуми 1 мм га яқин, хира-оқ рангли, юмалоқ бўлади.
Личинкаси катта, 15 мм атрофида, урчуқсимон шаклда, устки томони қора, остки томони еса оч-жигар ранг бўлади. Бу личинканинг танаси ҳам, худди бошка терихўрлар личинкаси сингари хар қайси бўғин оралиғидан чиқиб, хар томонга қараб хурпайиб турган узун туклар билан қопланган. Танасининг учидан еса узун туклар «думча» тарзида чиқиб туради, бундан ташқари устки томонга қараб салгина егилган иккита катта шохсимон илгаклари бўлади. Бошидан бошлаб тананинг устки томонининг қоқўртасидан учига қараб борадиган битта енлик оқиш йўли бўлади (7-расм).
Ғумбаги 9 мм га яқин, оч-жигар ранг, майда туклар билан қопланганбўлади.
1 2