Олий ва ¤рта махсус таълим вазирлиги

ORFOGRAFIYA

1. Imlo qoidasiga ko‘ra to‘g‘ri yozilgan so‘zlar qatorini toping.

A.  hazil-mutoiba, udaburo B.  hazil-huzil, uzliksiz C.  haftafaxm, unittirmoq D.  hiqildoq, unumdor

2. Qaysi qatordagi so‘zlar xato yozilgan?

A.  dukillamoq, shuursiz B.  dukurlamoq, shug‘ullanmoq C.  duddudlamoq, yassilik D.  dupullamoq, shovillamoq

3. Imlo qoidasiga ko‘ra qaysi qatordagi so‘zlarning ikkinchisi xato yozilgan?

A.  ahl-ahil B.  qism-qisim C.  adl-adil D.  aks-akis

4. Qaysi so‘zlarda qo‘sh undosh xato qo‘llangan?

A.  uvvos, uddaburon B.  yallig‘lanish, horittirmoq C.  tirqirramoq, ushshatmoq D.  himmatli, haqqoniyat

5. Qaysi so‘zlarda qo‘sh unli xato qo‘llanilgan?

A.  shuursiz, taajjub B.  taassuf, inshoot C.  taalluqli, vakuum D.  taaqib, tajoovuz

6. Imlo qoidasiga ko‘ra to‘g‘ri yozilgan so‘zni belgilang.

A.  hazil-mutoiba B.  tayziq C.  tasaduq D.  tavoze

7. Quyidagi so‘zlarning qaysi birida nuqtalar o‘rnida bo‘g‘iz tovushi ishlatiladi? 1.~xo ... ~lovchi, 2.~sa ... ~ifa, 3.~mi ... ~lamoq, 4.~xush ... ~ol

A.  1, 2, 3, 4 B.  1, 2, 4 C.  2, 4 D.  3, 4

8. Qaysi qatordagi so‘zning ikkinchi bo‘g‘inida ---u--- unlisi yoziladi?

A.  matb ... ot B.  muq ... m C.  mur ... d D.  mujr ... m

9. Qaysi qatordagi so‘zlar to‘g‘ri yozilgan?

A.  muqarrar, hamsuhan, elektravoz B.  istehzomuz, diqinafas, doktarant

C.  islohat, behuzir, teleminatyura D.  taraddud, masalliq, federativ

10. Imlo qoidasiga ko‘ra to‘g‘ri yozilgan so‘zlar qatorini toping.

A.  injiner, hayifsan B.  indiks, hayxot C.  integral, hoshiya D.  demokratik, fahimli

11. Imlo qoidasiga ko‘ra berilgan so‘zlarning qaysi birida ikki undosh orasidagi ---i--- tovushi ortiqcha qo‘llangan? 1.~matin, 2.~xiroj, 3.~faqir, 4.~jazim, 5.~zig‘ir, 6.~muhir

A.  1, 2, 3, 4, 5, 6 B.  2, 4, 5 C.  1, 5, 6 D.  1, 4, 6

12. Qaysi so‘z tarkibidagi qo‘sh udoshlardan birini tushrib qoldirish mumkin? 1.~tilli; 2.~nonning; 3.~ellar; 4.~qissa; 5.~yo‘lladi; 6.~ushshoq; 7.~karra A.  1, 2, 3, 5, 6 B.  2, 3, 5, 6 C.  1, 3, 6 D.  3, 5, 6, 7

13. Yangi imlo qoidasiga ko‘ra qaysi qatordagi so‘zlarga I, II shaxs egalik qo‘shimchasi qo‘shilganda o‘zakdan so‘ng tovush qo‘shib aytiladi va yoziladi?

A.  parvo, obro`, mavqe B.  tilak, bek, tayoq C.  qorin, o`g`il, singil

D.  Barcha so‘zlarga egalik qo‘shimchasi to‘g‘ridan-to‘g‘ri qo‘shiladi.

14/ Ot yasovchi ----indi--- qo‘shimchasi qachon ----undi--- shaklida yoziladi?

A.  So‘z tarkibida fonetik o‘zgarish bo‘lganda. B.  O‘zagida u tovushi bo‘lgan fe’llarga qo‘shilganda.

C.  ----indi--- qo‘shimchasi faqat shu shaklda ishlatiladi. D.  Bir bo‘g‘inli so‘zlarga qo‘shilganda.

15. "O‘zbek tilining asosiy imlo-qoidalari" (1995) ga asosan har bir so‘zi bosh harf bilan yoziluvchi birliklar qatorini belgilang.

A.  Mustaqillik kuni B.  Xotira va qadrlash kuni C.  O‘zbekiston qahramoni

D.  Barchasidagi so‘zlar bosh harf bilan yoziladi

16. Noto‘g‘ri yozilgan so‘zlar qatorini toping.

A.  abstrakt, aksioner, arbitr B.  valyuta, inflyatsiya, byudjet

C.  litsenziya, shosse, kompensatsiya D.  byurokrat, broker, biznes

17. Qaysi juftlikda so‘zlar xato yozilgan?

A.  tana, ta'na B.  nasha, nash'a C.  surat, su'rat D.  mo`'tadil, mo`'tabar

18. Qaysi qatorda chiziqcha bilan yozish qoidasi buzilgan?

A.  kecha-yu kunduz B.  qiy-chuvlashmoq C.  1991-yil D.  Berilgan barcha birliklarda chiziqcha to`g`ri qo`yilgan.

19. Berilgan qaysi so‘zlarda qo‘sh undosh bir undosh sifatida talaffuz qilinadi? \par 1. chaqqon; 2. million; 3. metall

A.  1, 2, 3 B.  2, 3 C.  3 D.  2

20. Qaysi qatordagi so‘zlar to‘g‘ri yozilgan?

A.  oybaldoq, surinkali B.  tajavuzkor, xushsuhan C.  hovirlanmoq, xoynahoy D.  hoyhoylamoq, xushmuomala

21. Qaysi qatordagi so‘z to‘g‘ri yozilgan?

A.  ma’sul B.  ma’sud C.  ta’lat D.  ma’yus

22. Qaysi qatordagi nuqtalar o‘rnida ---i--- yoziladi?

A.  xushmuom ... la B.  xushn ... d C.  fus ... n D.  muj ... moq

23. Tarkibida ---ng--- tovushi bo‘lgan so‘zlarni bo‘g‘inlarga ajratish haqidagi qaysi fikr to‘g‘ri?

A.  ---ng--- tovushidan oldin unli undan keyin undosh kelsa, ---ng--- ikkinchi bo‘g‘inda qoladi.

B.  ---ng--- tovushi har doim oldingi bo‘g‘inda qolib keyingi bo‘g‘inga qo‘shilmaydi.

C.  ---ng--- ikki unli o‘rtasida kelgan bo‘lsa, u birinchi yoki ikkinchi unli bilan bo‘g‘in hosil qilishi mumkin.

D.  ---ng--- ikki unli o‘rtasida kelgan bo‘lsa, ---ng--- ikkinchi unli bilan birga bo‘g‘inga ajratiladi.

24. Ot yasovchi ----indi--- qo‘shimchasi qachon ----undi--- shaklida yoziladi?

A.  So‘z tarkibida fonetik o‘zgarish bo‘lganda. B.  O‘zagida u tovushi bo‘lgan fe’llarga qo‘shilganda.

C.  ----indi--- qo‘shimchasi faqat shu shaklda ishlatiladi. D.  Bir bo‘g‘inli so‘zlarga qo‘shilganda.

25. "O‘zbek tilining asosiy imlo-qoidalari" (1995) ga asosan har bir so‘zi bosh harf bilan yoziluvchi birliklar qatorini belgilang.

A.  Mustaqillik kuni B.  Xotira va qadrlash kuni C.  O‘zbekiston qahramoni

D.  Barchasidagi so‘zlar bosh harf bilan yoziladi

26. Noto‘g‘ri yozilgan so‘zlar qatorini toping.

A.  abstrakt, aksioner, arbitr B.  valyuta, inflyatsiya, byudjet C.  litsenziya, shosse, kompensatsiya

D.  byurokrat, broker, biznes

27. Qaysi juftlikda so‘zlar xato yozilgan?

A.  tana, ta'na B.  nasha, nash'a C.  surat, su'rat D.  mo`'tadil, mo`'tabar

28. Qaysi qatorda chiziqcha bilan yozish qoidasi buzilgan?

A.  kecha-yu kunduz B.  qiy-chuvlashmoq C.  1991-yil D.  Berilgan barcha birliklarda chiziqcha to`g`ri qo`yilgan.

29. Berilgan qaysi so‘zlarda qo‘sh undosh bir undosh sifatida talaffuz qilinadi? \par 1. chaqqon; 2. million; 3. metall

A.  1, 2, 3 B.  2, 3 C.  3 D.  2

30. Qaysi qatordagi so‘zlar to‘g‘ri yozilgan?

A.  oybaldoq, surinkali B.  tajavuzkor, xushsuhan C.  hovirlanmoq, xoynahoy D.  hoyhoylamoq, xushmuomala

31. Qaysi qatordagi so‘z to‘g‘ri yozilgan?

A.  ma’sul B.  ma’sud C.  ta’lat D.  ma’yus

FONETIKA (DAVOMI)

1. 
   1995 yilda qabul qilingan imlo qoidasiga ko‘ra qaysi so‘zlarga jo‘nalish kelishigi qo‘shimchasi qo‘shilsa, u morfologik qoida asosida yoziladi?
   

A.  eshik, teshik B.  so‘roq, qarmoq C.  varg, tog‘ D.  eshik, so‘roq, varg, bog‘

2. 
   1995 yilda qabul qilingan imlo qoidasiga ko‘ra qaysi so‘zlarga jo‘nalish kelishigi qo‘shimchasi qo‘shilsa, u fonetik qoida asosida yoziladi?
   

A.  faqat ---g--- undoshi bilan tugagan so‘zlarga B.  faqat ---g`--- undoshi bilan tugagan so‘zlarga

C.  ---g--- va ---g`--- undoshlari bilan tugagan so‘zlarga D.  ---k--- undoshlari bilan tugagan so‘zlarga

3. 
   Quyidagi fe’l so‘z qo‘shilmalarining qaysi qoida (yozuv) asosida yozilishini belgilang. 1.~yoza beramiz, 2.~boroladi, 3.~ketaver.
   

A.  1, 2 - morfologik, 3 - fonetik qoida asosida B.  2, 3 - morfologik, 1 - fonetik qoida asosida

C.  3 - morfologik, 1, 2 - fonetik qoida asosida D.  1 - morfologik, 2, 3 - fonetik qoida asosida

4. 
   Sovuqdan qulog‘im, burnim qizarib ketdi. Ushbu gapdagi fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan so‘zlar miqdorini aniqlang.
   

A.  1 ta B.  2 ta C.  3 ta D.  4 ta

5. 
   Sovuqdan o‘rtog‘imning qulog‘i, burni qizarib ketgan edi. Ushbu gapda qaysi so‘zlar morfologik yozuv qoidasiga ko‘ra yozilgan?
   

A.  sovuqdan, o‘rtog‘imning, qulog‘i, burni B.  sovuqdan, o‘rtog‘imning, qulog‘i, burni, qizarib, ketgan

C.  sovuqdan, qizarib, ketgan D.  qizarib, ketgan

6. 
   Ekinlar sovuqdan qovjirab qolgan edi. Ushbu gapdagi fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan yasama so‘zlar miqdorini aniqlang.
   

A.  1 ta B.  2 ta C.  3 ta D.  Ushbu gapda fonetik yozuv qoidasi asosida yozilgan yasama so‘z mavjud emas.

7. 
   Direktor yoshlarning teatr tashkil qilish haqidagi fikrini qo‘lladi. Ushbu gapda shakliy yozuv asosida yozilgan so‘zlar miqdorini belgilang.
   

A.  1 ta B.  2 ta C.  3 ta D.  4 ta

8. 
   Fonetik yozuv qoidasi so‘zga qaysi qo‘shimchalar qo‘shilganda kuzatiladi?
   

A.  so‘z yasovchi B.  shakl yasovchi C.  so‘z o‘zgartiruvchi D.  so‘z yasovchi, shakl yasovchi va so‘z o‘zgartiruvchi

9. 
   ----ib--- qo‘shimchasi bilan yasalgan ravishdoshlarga ----di--- zamon hosil qiluvchi qo‘shimchasi qo‘shilganda so‘z qaysi yozuv qoidasi asosida yoziladi?
   

A.  fonetik yozuv B.  morfologik yozuv C.  shakliy yozuv D.  fonetik va morfologik yozuv

10. 
    Yevropaliklar O‘rxun Enasoy yodgorliklari yozuvini nima deb atashgan?
    

A.  "runik" (sirli) B.  "manixizm" (moniylikka oid. C.  "elegiyalar" (qabr toshi yozuvlari) D.  "epistolyar xatlar" (nomalar)

11. 
    Arab raqamlaridan yoki alifbo harflaridan keyin yarim qavs belgisi qo‘yilganda, undan keyin kelgan gapning birinchi so‘zi qay tarzda yoziladi?
    

A.  arab raqamlaridan so‘ng yarim qavs belgisi qo‘yilganda, undan keyin bosh harf, alifbo harflaridan keyin yarim qavs belgisi qo‘yilganda kichik harf bilan yoziladi

B.  arab raqamlari yarim qavs bilan ishlatilganda, undan keyin kichik harf, alifbo harflaridan keyin yarim qavs belgisi qo‘yilganda bosh harf bilan yoziladi

C.  arab raqamlari yoki alifbo harflari yarim qavs belgisi ishlatilganda undan keyin kichik harf bilan yoziladi

D.  arab raqamlari yoki alifbo harflari yarim qavs belgisi ishlatilganda undan keyin bosh harf bilan yoziladi

12. 
    So‘zlarni to‘g‘ri yozishga qaratilgan maxsus qonun-qoidalar majmui ... {---
    

A.  orfoepiya qoidalari deyiladi B.  orfografiya qoidalari deyiladi

C.  grammatik qoidalar deyiladi D.  fonetik qoidalar deyiladi

13. 
    So‘zlarni to‘g‘ri talaffuz qilishga qaratilgan maxsus qonun-qoidalar majmui~ ... {---
    

A.  orfoepiya qoidalari deyiladi B.  orfografiya qoidalari deyiladi

C.  grammatik qoidalar deyiladi D.  fonetik qoidalar deyiladi

14. 
    ---q--- undoshi bilan tugagan o‘zakka qaysi qo‘shimcha qo‘shilsa, so‘z fonetik yozuv qoidasiga binoan yoziladi?
    

A.  jo‘nalish kelishigi qo‘shimchasi qo‘shilsa B.  egalik qo‘shimchasi qo‘shilsa

C.  jo‘nalish kelishigi va egalik qo‘shimchalari qo‘shilsa

D.  ---q--- undoshi bilan tugagan o‘zakka qo‘shimchalar qo‘shilgach, so‘z doim morfologik yozuv qoidasi asosida yoziladi.

15. 
    ---mo`jiza---, ---mo`tabar--- kabi so‘zlarda tutiq belgisining tushirib qoldirilishi tilshunoslikning qaysi bo‘limida o‘rganiladi?
    

A.  fonetikada B.  Grafikada C.  Orfoepiyada D.  orfografiyada

16. 
    ---teatr---, ---tank---, ---soldat--- so‘zlari imlo qoidalarining qaysi biriga asoslanib yozilgan?
    

A.  fonetik yozuvga B.  morfologik yozuvga C.  shakliy yozuvga D.  fonetik va shakliy yozuvlarga

17. 
    1.~husnbuzar 2.~husnxat 3.~husnjamol 4.~husnsoqol Ushbu qo‘shma so‘zlarning qaysi birida imlo qoidasiga ko‘ra ---husn--- so‘zidan so‘ng ---i--- unlisi yoziladi?
    

A.  1, 2, 3, 4 B.  2, 3, 4 C.  2, 4 D.  2, 3

18. 
    Qaysi qatordagi so‘zda qo‘sh undosh xato qo‘llangan?
    

A.  qo‘qqisdan B.  Muqaddam C.  g‘ovvak D.  mutaassib

19. 
    Berilgan so‘zlardan qaysi biri bo‘g‘iz undoshi bilan boshlanishi kerak? 1.~xivich, 2.~xorg‘in, 3.~xurram, 4.~xovuch
    

A.  1, 2, 4 B.  2, 3, 4 C.  2, 4 D.  1, 3

20. 
    Qaysi qatordagi so‘zlar to‘g‘ri yozilgan?
    

A.  muqarrar, hamsuhan, elektravoz B.  istehzomuz, diqinafas, doktarant

C.  islohat, behuzir, teleminatyura D.  taraddud, masalliq, federativ

21. 
    Ot yasovchi ----indi--- qo‘shimchasi qachon ----undi--- shaklida yoziladi?
    

A.  So‘z tarkibida fonetik o‘zgarish bo‘lganda. B.  O‘zagida u tovushi bo‘lgan fe’llarga qo‘shilganda.

C.  ----indi--- qo‘shimchasi faqat shu shaklda ishlatiladi. D.  Bir bo‘g‘inli so‘zlarga qo‘shilganda.

22. 
    Imlo qoidasiga ko‘ra berilgan so‘zlarning qaysi birida ikki undosh orasidagi ---i--- tovushi ortiqcha qo‘llangan? 1.~matin, 2.~xiroj, 3.~faqir, 4.~jazim, 5.~zig‘ir, 6.~muhir
    

A.  1, 2, 3, 4, 5, 6 B.  2, 4, 5 C.  1, 5, 6 D.  1, 4, 6

23. 
    Yangi imlo qoidasiga ko‘ra qaysi qatordagi so‘zlarga I, II shaxs egalik qo‘shimchasi qo‘shilganda o‘zakdan so‘ng tovush qo‘shib aytiladi va yoziladi?
    

A.  parvo, obro`, mavqe B.  tilak, bek, tayoq C.  qorin, o`g`il, singil

D.  Barcha so‘zlarga egalik qo‘shimchasi to‘g‘ridan-to‘g‘ri qo‘shiladi.

24. 
    Yangi imlo qoidasiga ko‘ra jo‘nalish kelishigi qo‘shimchasi qo‘shilganda fonetik o‘zgarish kuzatiladigan so‘zlar qatorini toping.
    

A.  tok, qishloq B.  bug`, sog` C.  varg, pedagog D.  tog`, bog