Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент архитектура қурилиш институти мухандислик қурилиш инфраструктураси факультети

Uglekislota  yemirilishi.  Sementtoshga  va  betonga  tarkibida  CO

2

  gazi 

bo‘lgan suvni ta‘sirida rivojlanadi. 

Ca(OH)

2

+CO

2

+H

2

O – CaCO

3

+2H

2

O 

H

2

SO

3

 ning sementga keyinchalik ta‘sirlashuvida gidrokarbonat hosil qiladi: 

CaCO

3

+ H

2

SO

3

 =Ca(HCO

3

)

2

 

Hosil bo‗lgan gidrokarbonatni parchalanishi va qayta  CaCO

3

  o‗tishini  oldini 

olish uchun eritmada noagressiv uglekislota bo‗lishi kerak. 

Magnezial  yemirilish  –  bu  yemirilish  ikki  xil  bo‗ladi  –  birinchisi  magniy 

kateonlari  ta‘sirida,  ikkinchisi  esa  Mg

2

  va  SO

4

  ionlarining  ta‘sirida  o‗tadi.  Bu 

yemirilish  ko‗pincha  sanoat  va  maishiy  korxonalarning  oquv  suvlari  ta‘sirida 

vujudga keladi. Ca(OH)

2

+MgCl

2

=Mg(OH)

 2

+CaCl

2

.  

 Xosil  bo‗lgan  Mg(OH)

2

  –  bog‗lovchi  xususiyatiga  ega  bo‗lmagan  massa 

holatda yuzaga keladi, uning ta‘sirida kalsiy gidrosilikatlar, gidroalyuminatlar ham 

bo‗lina boshlaydi. MgCl

2

 ta‘siridagi yemirilish uning suvdagi konsentratsiyasi 1,5-

2%  tashkil  bo‗lganda  ancha  sezilarli  bo‗ladi.  CaCl

2

  ning  yukori  konsentratsiyali 

eritmalari po‗latni yemiradi. 

Sementlarni  yemirilish    karshiligini  Kind  V.V.  chidamlik  koeffisient  orqali 

ifoda etgan. 

 

Bundan  tashqari  organik  kislotalar  ham  agressiv  holatda  ta‘sir  qiladilar. 

Masalan:  uksus,  sut,  yog‗  kislotalari.  Buni  shunday  tushuntiriladi:  Ca(OH)

2

 

ta‘sirida yog‗lar ko‗p atomli spirtlar va yog‗li kislotalar hosil qiladilar, keyinchalik 

esa Ca(OH)

2

 bilan ta‘sirlanishib tuzlar hosil qiladi. Agessiv muxitda sementni uzoq 

xizmat qilishini ta‘minlaydigan tadbirlarga quyidagilar kiradi: 

Nixoyatda zichlangan beton ishlatiladi 

Maxsus sementlar ishlatilishi (muxitga qarab) 

Maxsus choralar ishlatilishi. 

---

29