Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти “ИҚтисодиёт ва менежмент” факултети

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

11 

 

 

 

3.Reklama turlari va vositalari 

 

Reklama  vositalari  yoki  reklama  tashuvchilarni  tanlash.  Bu  holda  asosiy 

vazifa nisbatan samarali va tejamli reklama vositasini tanlash hisoblanadi. Bunda 

ma’lumot manbaasini izchil o‘rganish zarur, ya’ni iste’molchilar tanlashi mumkin 

bo‘lgan  mamlakat,  mintaqa,  turistik  marka  yoki  kurort  haqidagi  ma’lumotlarni 

qayerdan  olish  mumkinligini  aniqlash  kerak.  Reklama  vositalari  va  turlari  juda 

ham turli-tuman bo‘lishi mumkin.  

Reklama turlari: 

Reklama  bilan  shug’ullanayotgan  ko’pchiliklar  reklamani  turli  xillarga  bo’lish 

harakatida bo’lga. Biz ham o’z navbatida o’z hissamizni bunga qo’shmoqchimiz. 

Ammo  shuni  aytib  o’tish  kerakki,  reklama  turlari  juda  ko’p.  Va  ularning 

klassifikatsiyalari va sonlari bunga tasdiq. 

Reklama klassifikatsiyasi:  

1. Yaxshi va yomon reklama; 

2. Tashqi ko’rinish va sovda sotiq reklamasi; 

3. Quyidagi reklamalar yordamida( TV, radio, matbuot va hokazo); 

4. Ochiq va yashirincha reklama; 

5. Siyosiy reklama; 

6. O’z-o’zini reklama qilish; 

7. Bilib bilmay reklama; 

8.  Maqsadli  reklama(yani  keng  uatitoriyayoki  kichik  bir  aholi  auditoriyaga 

qaratilgan, yoki aholi uchun reklama va idora ishchilari uchun reklama). 

Biz yana bir reklama klassifikatsiyasini taklif qilamiz: 

9. Reklamaning hayotiy uzunligi bo’yicha turlari: 

A)  Umrbod  reklama(Ba’zi  odamlar  yoki  tarixdan  nomi  qolgan  ulug’  insonlar 

haqida  umrbod esimizda bor,  misol  uchun  Misr piramidalari  yoki payg’ambarlar 

haqida hikoyalar); 

B) Biron tashkilotning faoliyat davri davomida (1 kundan boshlab to asrlargacha); 

C) Bir tovar  yoki savdo  markasi  yashash  umri davri  mobaynida(bir necha oydan 

to asrlargacha); 

D) Ishlatib va ko’rib bo’lgunga qadar. Bunday reklama haqida boshqa hech narsa 

aytib bo’lmaydi, chunki allaqachon esdan chiqib ketgan reklama turidir. 

Turizm  reklamasi  ko‘pincha  quyidagi  vositalardan  foydalanadi:  matbuot, 

televideniye, radio, videoroliklar, pochta jo‘natmalari, transport, sotish joylaridagi 

reklama  doskasi,  tashqi  va  suvenir  reklamalari  va  hokazo.  Reklama  vositalarini 

o‘rganish  va  tanlash  auditoriya,  tiraj,  qamrab  olish  doirasi,  takrorlanish  darajasi 

kabi  tushunchalar  bilan  bog‘liq.  Auditoriya  -  mazkur  reklama  tashuvchisi 

reklama  axborotini  yetkazadigan  shaxslar  guruhi.  Auditoriyani  baholash 

kriteriysi,  masalan  gazeta  uchun  -  ma’lum  vaqt  oralig‘ida  uni  ko‘rishi  mumkin 

bo‘lgan  odamlar  soni  hisoblanadi.  Tiraj  -  reklama  tashuvchilarning  (gazeta, 

jurnal,  spravochniklar  va  hokazo)  muntazam  chiqariladigan  nusxalari  miqdori.                  

---

12