Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини оширишни ташкил

 
2-ғоя. “Тўхта ва бошла” 
Турли категорияга мансуб саволлар
Одатда ўқитувчилар бир ҳил саволар беришга мойил бўлади. Бу эса бир 
ҳилликни келтириб чиқаради. Турли категорияга мансуб саволлар эса 
ўқувчиларда ноодатий жавоблар бериш, таҳмин қилиш, натижани олдиндан 
кўра билиш каби кўникмаларни шакллантиради.
Бундай саволлар қуйидагиларни ташкил этади: 

Агарда ... (бўл)са нима бўлган бўлар эди? Масалан, агарда Америка 
фуқаролар урушида Шимолий штатлар эмас, балки Жанубий штатлар ғолиб 
бўлганидан, бу қандай натижаларга олиб келган бўлар эди? Агарда ўлчов 
бирликлари бўлмаганида, инсон ҳаёти қандай кечган бўларди? Агарда Томас 
Эдисон чироқ лампасини иҳтиро этмаганида бизнинг ҳаётимиз қандай 
кўринишга эга бўларди? 

Фойдаланишнинг бошқа усуллари. Масалан, мобил телефонлардан яна 
қандай мақсадла ва қандай вазиятларда фойдаланиш мумкин? Комьютерга 
маълумот киритишда қўлланиладиган дисклардан яна қандай мақсадларда 
фойдаланиш мумкин? 

---

75 

Маҳсулот 
(предмет, 
объект, 
қонун 
ва 
ҳ.к.)ни 
яхшилаш, 
такомиллаштириш. Мустақиллик Декларациясига ўзгартиришлар киритиш. 
Об-ҳавони олдиндан айтиб берувчи ускунани такомиллаштириш. 

Истиқболга интилмоқ. Машҳур инсонларнинг турли муаммола, таълим 
тизими, сиёсий режимрга нисбатан бўлиши мумкин бўлган муносабати, 
фикрини ёзинг. 

Сабаб ва оқибат. Масалан, Фуқаролар урушининг сабаб ва 
оқибатларини ёзинг. Адабий асар қаҳрамони ҳатти-ҳаракатининг сабаб ва 
оқибатларини ёзинг. Чиқиндини қайта ишлаш сабаб ва оқибатларини 
келтиринг. 
 
3-ғоя. “Тўхта ва бошла” 
Қарама-қарши ақлий ҳужум стратегияси 
Қарама-қарши ақлий ҳужум стратегияси юзага келган муаммога тескари 
томондан қараш ва уни бошқача ёндашув билан таҳлил қилиш демакдир. 
Бундай стратегия ўқувчилардан эркин фикрлаш, маслашувчанликни талаб 
этибгина қолмай, балки уларда турли оригинал фикр ва қарашларнинг юзага 
келишига замин яратади. Қарама-қарши ақлий ҳужум стратегияси ғоялари 
қуйидагича бўлиши мумкин: 

Ҳаво ифлосланишини олдин олиш эмас, балки ҳавони янада кўпроқ 
ифлослантириш. 

Урушларга барҳам бериш эмас, балки янада кўпроқ урушларни 
келтириб чиқариш. 

Ичимлик сувини тежаш эмас, балки беҳудага сарфлаш. 

Бошқаларни ҳурсанд қилиш ўрнига ёқимсиз вазиятларни келтириб 
чиқариш. 

Ижобий фикрлашни эмас, балки салбий фикрлашни тарғиб этиш. 

Аълочи эмас, иккичи бўлиш.