Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги

I BOB yuzasidan xulosa

Duduqlanish muammosini nutq buzulishlari haqidagi ta‘limotning rivojlanishi tarixida eng qadimiylaridan biri hisoblanadi. Uning mohiyatini turlicha talqin qilish fanning rivojlanishi va mualliflarning nutq buzilishlariga qanday nuqtai nazardan yondashganliklari darajasi bilan bog‗liqdir.

Qadimgi davrlarda duduqlanishni kо‗proq bosh miyada namlikning tо‗planib qolishi (Gippokrat) yoki artikulyatsion apparat qismlarining о‗zaro notо‗g‗ri munosabati (Aristolel) bilan bog‗liq holdagi kasallik deb qarashgan. Duduqlanish paytida nutq apparatining markaziy yoki periferik (sirtqi) bо‗limlarida buzilish bо‗lishi mumkinligini Galen, Sels va Ibn Sino e‘tirof etdilar.

Duduqlanish - nutq nuqsoni bо‗lib, asosan nutq apparati muskullarining ravon ishlay olmasligi paylari, tolalarining tortishib qolishi natijasida kelib chiqadi. Chet el va о‗zbek olimlarining ta‘kidlashicha dunyo bolalarining 2 % ida

duduqlanish ya‘ni tutilib gapirish kuzatiladi. Yuqoridagi olimlarning fikrlaridan kelib chiqqan holda, turli xil sababalar natijasida namoyon bо‗lishi aniqlangan.

Hozirgi davrga qadar tadqiqotchilar duduqlanish mexanizmini na faqat tibbiy na fiziologik jihatdan, balki neyrofiziologik, psixologik, psixolingvistik nutqtai nazarlardan ham о‗rganishga о‗rinishmoqda.

Nutq faoliyatini tashkil etishda duduqlanishni neyrofiziologik jihatdan tekshirilishi qiziqish uyg‗otayotir. Olimlar duduqlanishni kelib chiqish sababalarini turli omillar natijasidan deb о‗rganishmoqda.