Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Қишлоқ хўжалиги ялпи маҳсулотининг ҳақиқий 
қиймати – бозор иқтисодиёти субъектлари томонидан бир 
календар йил давомида ишлаб чиқарилган маҳсулотлар, ба
-
жарилган ишлар ва кўрсатилган хизматларнинг ҳақиқий 
баҳолардаги қиймати. Қишлоқ хўжалигининг ялпи 
маҳсулоти миқдори – бозор иқтисодиёти субъектлари то
-
монидан бир календар йил давомида ишлаб чиқарилган 
маҳсулот миқдори.
Қишлоқ хўжалик ерлари(қишлоқ хўжалигига мўл-
жалланган ерлар) – қишлоқ хўжалиги эҳтиёжлари учун бе
-
риб қўйилган ёки ана шу мақсадлар учун белгиланган ерлар. 

---

436
Қишлоқ хўжалигига мўлжалланган ерлар қишлоқ хўжалиги 
ерлари ва дарахтзорлар, ички хўжалик йўллари, коммуни
-
кациялар, ўрмонлар, ёпиқ сув ҳавзалари, бинолар, иморат
-
лар ва иншоотлар эгаллаган ерларга ажралади. Шунингдек, 
бунга қишлоқ хўжалик маҳсулотларини етиштириш билан 
шуғулланадиган ёки шу мақсадга мўлжаллаб, қишлоқ хў
-
жалиги корхоналари, ташкилотлари, муассасалари, фермер 
хўжаликлари ва фуқороларга ажратиб берилган ерлар кира
-
ди. Қишлоқ хўжалиги ер турлари қишлоқ хўжалигида фой
-
даланиладиган ерлар бўлиб, уларнинг таркибига экин ерла
-
ри, кўп йиллик дарахтзорлар, бўз ерлар, пичанзор ва яйлов
-
лар эгалланган ерлар киради. Экин ерлари суғориладиган 
ва лалми ерларга бўлинади. Қишлоқ хўжалигида фойда
-
ланиш ва суғориш учун яроқли бўлган, сув ресурслари шу 
ерларни суғоришни таъминлай оладиган суғориш манбаи 
билан боғланган доимий ёки муваққат суғориш тармоғига 
эга бўлган ерлар суғориладиган ерлар жумласига киради. 
Лалмикор ерларда қишлоқ хўжалик экинларини ўстириш 
фақат тупроқ қатламларидаги ёғинлар ҳисобига йиғилган 
намлик эвазига етиштирилишини ҳисобга олиб, йиллик 
ёғин миқдори ўртача 200 мм дан ошадиган ерлардагина лал
-
микор экинлар жойлаштирилади. Лалмикор ерлар тупроқ 
минтақаларининг жойлашишига мос равишда намлик билан 
таъминланган, кам таъминланган ва таъминланмаган ерлар
-
га бўлинади. Бўз ерлар таркибига самарасиз фойдаланиш 
натижасида суғориш қоидаларининг бузилиши ва тупроқ-
мелиоратив ҳолатининг ёмонлашиши, эрозия таъсири, кучли 
шўрланиши, гипсланиши ҳамда янги ўзлаштирилган ерлар 
ҳолатининг ёмонлашиши оқибатида қишлоқ хўжалик ишлаб 
чиқариши (обороти) дан чиқиб қолган суғориладиган ва лал
-
ми ерлар киради.
Қобилият – бу, ходимда ўзига юкланган вазифаларни ба
-
жариш учун касб малакаси мавжудлиги, етарли даражадаги 
жисмоний куч – қувват ва чидамлилик, уқувлилик; умумий 
маданият борлиги ва шу кабилардир.

---

437