Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Индекслаш -иқтисодда нархни ўртача савиясини ўзга
-
ришига боғланган ҳолда иш ҳақини ва бошқа даромадларни 
тузатиш тизими.
Индустриал босқич – қуйидаги хусусиятлари билан 
фарқланади: 1. Иқтисодиётда асосий ролни машиналаш
-
ган саноат ишлаб чиқариши ўйнайди. 2. Саноат ривожлани
-
ши бошқа муҳим тармоқлар (қишлоқ хўжалиги, қурилиш, 
транспорт)ни ҳам қайта қуришга олиб келади. 3. Аҳолининг 

---

146
асосий қисми индустриал тармоқда банд бўлади. 4. Меҳнат 
тақсимотининг чуқурлашуви рўй бериб, кўплаб янги 
тармоқлар вужудга келади. Натижада иқтисодиётда ишлаб 
чиқаришни ташкил қилишнинг мураккаб шакли – товар иш
-
лаб чиқариш ривожланади. 5. Аҳоли урбанизацияси рўй бе
-
ради. 6. Аҳолининг кўпчилик қисми шаҳарларда яшай бош
-
лайди. 7. Ишлаб чиқариш имкониятларининг кенгайиши тур
-
ли- туман эҳтиёжларни қондириш учун йўл очади.
Индустриал жамият ёки етуклик босқичи. Бу 
босқичда йирик машиналашган индустрия вужудга кела
-
ди. Фан-техника тараққиёти жадал боради. Йирик саноат, 
айниқса оғир саноат ривожланади. Саноат иқтисодиётнинг 
етакчи соҳасига айланади. Урбанизация (шаҳар ахолисининг 
кўпайиши) рўй беради. Жамғариш жадал боради, кейинги 
босқич учун асос яратилади.
Индустриал жамиятга ўтиш даврида меҳнат 
қуролларининг такомиллашуви, саноатда инқилоб (тўнта
-
риш) юз беради. Унинг натижасида меҳнат унумдорлиги 
ўсади. Ишлаб чиқариш инфраструктураси шаклланади, ри
-
вожлана бошлайди. Қўл меҳнати ўрнига машиналар келади. 
Жамғариш кам бўлса ҳам аввалига нисбатан ўсиб боради.
Индустриал ривожланишга қадар бўлган (тоин-
дустриал) босқичи қуйидаги хусусиятларга эга бўлган: 
1. Иқтисодиётнинг дастлабки соҳаси – қишлоқ хўжалиги 
устувор ўринни эгаллаган. 2. Аҳоли асосан деҳқончилик 
ва чорвачилик билан банд бўлган. 3. Ишлаб чиқариш қўл 
меҳнатига таянган. 4. Меҳнат тақсимоти ниҳоятда паст, на
-
турал хўжалик юритишга асосланган. 5. Аҳоли эҳтиёжлари 
нисбатан турғун ҳолатда бўлган.