Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Ташқи савдo айланмаси сальдоси
 –
мамлакат экспорти 
ва импорти ҳажмлари ўртасидаги фарқ, тафовут.
Ташқи савдо айланмаси диверсификацияси – экспорт 
ва импортнинг товар номенклатурасини ва ҳамкор давлатлар 
сонининг кенгайтирилиши.

---

343
Ташқи савдо баланси – экспорт ва импорт ўртасида пул 
шаклида ифодаланган нисбат бўлиб, ташқи савдо ҳолатини 
ифодалайди. Савдо баланси икки турга бўлинади: Актив 
баланс – экспорт ҳажми импортдан ортиқ ва мамлакатга 
ташқаридан валюта оқиб келиб, молиявий аҳвол фаоллаша
-
ди; Пассив баланс – импорт ҳажми экспорт ҳажмидан ортиқ, 
мамлакатдан валюта чиқиб кета бошлайди, молиявий аҳвол 
заифлашади, мамлакатнинг четга қарздор бўлиб қолиш хав
-
фи юзага келади.
Ташқи савдо сиёсати – бир мамлакатнинг бошқа мам
-
лакатлар билан олиб бораётган савдоси (экспорти ва импор
-
ти) борасидаги сиёсати. Бунга тенг ҳуқуқлилик ва икки то
-
монлама манфаат олиш кўзда тутилади. Экспорт ва импорт-
нинг товар таркиби ва географик йўналишига асосан олиб 
борилади. 
Ташқи савдо сиёсати
– экспорт-импорт товар 
оқимлари ҳажми, товар таркиби ва жуғрофий йўналишини 
тартибга солиш билан боғлиқ бўлган бюджет-солиқ фаолия
-
ти соҳаларидан биридир.
Ташқи савдо фирмалари. Кўп тармоқли ташқи савдо 
фирмалари ҳам савдо уйи деб аталади. Улар ўз номидан ва 
кўпинча ўзлари ҳисобидан экспорт-импорт ҳамда бошқа сав
-
до алоқаларини олиб боради. Ташқи савдо уйлари савдо кор
-
хоналарини сотиб олиш, жиҳоз ва ускуналарни ижарага топ
-
шириш, кредитлар бериш, суғурта хизмати кўрсатиш билан 
молия ва ишлаб чиқариш хизматида ҳам қатнашади.
Ташқи самара – бозор битимларида иштирок этмаган 
учинчи томоннинг зиммасига тўғри келувчи харажат ёки 
наф.