Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Банк активлари – банкларнинг асосий фаолиятини 
амалга оширишда фойдаланувчи турли моддий ва молиявий 
ресурслар мажмуи. Улар асосан банк кредитлари, асосий во
-
ситалари, сотиб олган қимматли қоғозлари, инвестициялари, 
валюта бойликлари кўринишида бўлади.
Банк капитали – банкларга жалб қилинган ва улар то
-
монидан кредит- ҳисоб-китоб ва бошқа операциялар учун 
фойдаланадиган пулли капиталлар йиғиндиси, яъни банк 
ресурслари; 2) банкда тўпланган капиталнинг бир қисмини 
ташкил этувчи банкларнинг ўз капитали.
Банк кафолати – мижознинг илтимосига кўра тижорат 
банки томонидан бўнак (аванс) сифатида суммани контракт 
шартлари бўйича бажариш ва кафолатлаш. Банк кафолати 

---

27
берилишида кафолат мажбуриятининг мазмуни банкнинг ўз 
фармойиши билан сўзсиз тартибда қарздор ташкилот счёти
-
дан қоплаш йўли билан ёки у ташкилотга тааллуқли бўлган 
пулларни ундириш йўли билан ссудани қоплаш ҳуқуқидан 
иборатдир.
Банк кредити – кредитнинг асосий шакли бўлиб, унда 
пул маблағлари вақтинча фойдаланиш учун банклар томони
-
дан берилади.
Банк назорати –1)Марказий банк томонидан банклар 
фаолиятининг назорат қилиниши; 2)банк кредитининг деби
-
тор томонидан сарфланишини назорат қилиш.
Банк операциялари – банкларнинг пул маблағларини 
жалб этиш ва уларни жойлаштириш, пулларни муома
-
лага киритиш ва уларни муомаладан чиқариш, ҳисоб-
китобларни амалга ошириш ва ҳоказо операциялари билан 
шуғулланадилар. Банк операцияларига пассив банк опера
-
циялари, актив банк операциялари ва комиссион (воситачи) 
операциялари киради. 
Банклар ўз фаолиятларида қуйидаги 
банк операцияларини амалга оширадилар
: 1) жисмоний ва 
юридик шахсларнинг, шу жумладан, вакил банкларнинг 
ҳисобварақларини очиш ва юритиш, ҳисобварақлар бўйича 
ҳисоб-китоб қилиш; 2) омонатларни жалб этиш; 3) кредит
-
ларнинг қайтарилиши, фоизлилиги ва муддатлилиги шарти 
билан ўз маблағлари ва жалб этилган маблағлар ҳисобидан 
ўз номидан кредитлар бериш. 
Банклар бошқа турдаги опе
-
рацияларни ҳам амалга оширишлари мумкин, чунончи: 
а) 
маблағ эгаси ёки маблағни тасарруф этувчи билан тузилган 
шартномага биноан пул маблағларини бошқариш; б) чет 
эл валютасини нақд пул ва нақд бўлмаган пул шаклларида 
юридик ҳамда жисмоний шахслардан сотиб олиш ва уларга 
сотиш; в) пул маблағлари, векселлар, тўлов ва ҳисоб-китоб 
ҳужжатларини инкассо қилиш; г) учинчи шахслар номидан 
мажбуриятларнинг бажарилишини назарда тутувчи кафо
-
латлар бериш; д) учинчи шахслардан мажбуриятларнинг 
бажарилишини талаб қилиш ҳуқуқини олиш; е) қимматли 

---

28
қоғозлар чиқариш, харид қилиш, сотиш, ҳисобини юритиш 
ва уларни сақлаш, мижоз билан тузилган шартномага биноан 
қимматли қоғозларни бошқариш, қимматли қоғозлар билан 
бошқа операцияларни бажариш; ё) банк фаолияти юзаси
-
дан маслаҳат ва ахборот хизмати кўрсатиш; ж) жисмоний ва 
юридик шахсларга ҳужжатлар ва бошқа бойликларни сақлаш 
учун махсус бинолар ёки улар ичидаги пўлат сандиқларни 
ижарага бериш; з) молиявий лизинг; и) Халқаро банк ама
-
лиётига мувофиқ, лицензияда махсус кўрсатилган бошқа 
операциялар. Банклар бевосита ишлаб чиқариш, савдо ва 
суғурта фаолияти билан шуғулланишга ҳақли эмаслар, қонун 
ҳужжатларида назарда тутилган ҳоллар бундан мустасно.