Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Инсон салоҳиятини ривожлантириш индекси 
(ИСРИ) – жаҳондаги турли мамлакатларда турмуш сифати
-

---

154
ни баҳолаш учун Покистонлик иқтисодчи Маҳбуб ул-Ҳақ 
бошчилигидаги БМТ экспертлар гуруҳи томонидан ишлаб 
чиқилган интеграл кўрсаткич. Мазкур индекснинг концеп
-
туал таркиби Амартия Сен изланишлари асосида яратилган. 
Инсон салоҳиятини ривожлантириш индекси ҳар йили турли 
мамлакатларда турмуш даражаси, саводхонлик, таълим, умр 
кўриш давомийлиги каби инсон салоҳиятининг асосий ху
-
сусиятларини ўлчаш ва таққослаш учун ҳисоблаб чиқилади. 
ИСРИни ҳисоблаб чиқишда қуйидаги кўрсаткичлар инобат
-
га олинади: 1) 
инсон туғилган пайтда кутилаётган ўртача 
умр кўриш
– бу чақалоқ туғилган пайтда аниқ ёш гуруҳлари 
учун ўлим кўрсаткичлари унинг бутун ҳаёти давомида ўз
-
гармай қолиши назарда тутилган умр кўриши давомийлиги; 
2
) таълим индекси
: а) 
таълим олишнинг ўртача давомийли
-
ги
–26 ва ундан катта ёшдагилар таълим олган ўртача давр. 
Буни ҳисоблаб чиқиш учун аҳоли саводхонлик даражаси 
ҳамда таълим ҳар бир даражасининг назарий давомийлиги 
асос қилиб олинади; б) 
таълим олишнинг кутилаётган даво
-
мийлиги 
– мактабда ўқиш учун расмий белгиланган ёшга ет
-
ган боланинг агар аҳолини таълим билан қамраб олиш кўр
-
саткичлари сақланиб қолган тақдирда таълим олиши мумкин 
бўлган даврдир; 3) 
муносиб турмуш даражаси 
– бу ишлаб 
чиқариш давомида ва ишлаб чиқариш омилларига эгалик 
қилинганда иқтисодиётнинг жамланма даромадидан ўзга
-
ларга тегишли ишлаб чиқариш омилларидан фойдаланган
-
лик учун чиқариб ташланган қисмининг Халқаро долларга 
конвертация қилиниб, мамлакат ахолисининг ўртача йиллик 
сонига бўлинган улушидир. Мазкур кўрсаткич аҳоли жон бо
-
шига ялпи миллий даромаднинг (ялпи ички маҳсулотнинг) 
харид қилиш қобилияти паритети бўйича АҚШ долларида 
баҳоланади.