Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети “ИҚтисодиёт назарияси” кафедраси

Таянч сўз ва иборалар

Тармоқдаги маҳсулот талабини прогнозлаштириш. Прогнозлаштириш объектини белгилаш. Прогнозлаштиришдан кўзда тутилган мақсад ва вазифаларни аниқлаш. Прогнозлаштиришнинг вақтини аниқлаш. Талаб доиралари ва уларнинг талабдаги улушини аниқлаш, ретроспектив маълумот тўплаш, прогнозлаштириш усулини танлаш, тармоқ маҳсулотига бўлган эҳтиёж бўйича талаб моделини ишлаб чиқиш.Узоқ муддатли талаб. Прогноз объекти. Прогнозлаштириш вақти. Тармоқ иқтисодий ривожланишида кўзда тутилган мақсад. Илмий техникавий ривожланиш. Ишлаб чиқариш тузилмаси. Қисқа муддатли прогнозлаштириш. Режалаштирилаётган давр прогнози. Ресурслар сиғимини прогнозлаштириш. Норматив усул. Оддий ўртача усул. Экстраполяция усули. Регрессия усули. Ишлаб чиқариш ресурслари талабини прогнозлаштириш. Тармоқнинг прогнозлаштириш таркиби. Талабни прогнозлаштириш жараёни. Истеъмолнинг меъёри, ресурсларга талабни прогнозлаштириш.

АМАЛИЙ МАШҒУЛОТЛАР БЎЙИЧА ЎҚУВ МАТЕРИАЛЛАРИ


АМАЛИЙ МАШҒУЛОТЛАР УЧУН ТОПШИРИҚЛАР, КЕЙС СТАДИ, ВАЗИЯТЛИ МАСАЛАЛАР ВА ТЕСТЛАР


1-Мавзу: “Макроиқтисодий таҳлил ва прогнозлаш” фанининг мазмуни, вазифалари ва предмети


Топшириқлар
1-масала
Қуйидаги маьлумотлар берилган: жорий йилда давлатнинг ялпи ички махсулоти ЯИМ=120 млн. Ўтган йилги пул массаси М=18 млн ва шу йилдаги пулнинг айланиш тезлиги V=8 бўлса муомиладан қанча пул чиқарилди?


2-масала
Товар бирлигини ишлаб чиқариш учун бир гуруҳ товар ишлаб чиқарувчилар 15, иккинчи гуруҳ – 20, учинчи гуруҳ – 30, тўртинчи гуруҳ 25 соат вақт сарфлаганлар. Агар биринчи гуруҳ барча товарларнинг 50, иккинчи – 15, учинчи гуруҳ – 25, тўртинчи 10% ни ишлаб чиқарган бўлса, товар бирлигини ишлаб чиқариш учун сарфланган ижтимоий зарурий меҳнатнинг миқдорини аниқланг.


3-масала
Ижтимоий эҳтиёжларни қондириш учун «А», «Б», «В», «Г» ва «Д» товарлардан 100 млн. сўмлик ишлаб чиқариш режалаштирилган. Агар «А» ва «Б» товарлардан тенг миқдорда, «В» товардан «А» товарга нисбатан 50 фоиз кам, «Г» товардан «А» товарга нисбатан 75 фоиз кам, «Д» товардан 1 млн. сўмлик ишлаб чиқарилса, талаб билан таклиф ўртасидаги мувозанат таъминланади. Нархлар ўзгармаган шароитда ҳар бир товардан неча сўмликдан ишлаб чиқариш зарурлигин аниқланг.


4-масала
Ноширларнинг иш ҳақиси оширилди. Бир пайтнинг ўзида бошқа соҳаларда иш ҳақи камайтирилди. Натижада аҳолининг ўртача даромади ўзгаришсиз қолди. Шундан сўнг ўртача нарх ва чоп eтилган газеталар сони 10%га ўзгарди. Агар ҳамма ишлаб чиқарилган газеталар сотилса, ноширларнинг даромади қандай ўзгаради?


5-масала
1784 йилда Англияда 1 фунт қўлда йигирилган ип 130,4 пенс турган. 1823 йилда йигирув машинасининг ихтиро қилиниши меҳнат унумдорлигини 11,7 марта оширишга имкон берди. Машина ишлатилгандан кейинги 1 фунт ипнинг қийматини аниқланг.