Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги самарқанд давлат

Қўшимча сейсмик юкларни эътиборга олиш

Агарда ҚМҚ 2.01.03-96 нинг қўйидаги шарти қаноатлантирилса, сейсмик таъсирларга ҳисоблаш жараёнида, конструктив системанинг деформацияланиши натижасида вужудга келадиган зўриқишларни ҳам эътиборга олиш лозим бўлади.

ⁿ Q_k X (x_k )


k 1
S_k x_k
> 0,1

Q₁ X₁ ( X₁ )  Q₂ X₁ ( X ₂ ) _
^S11^h1 ^S12^h2
17551 700,913,254

123,5 4,403 160,6  6,4

_ 4035,76 _{ 2,57 >0,1.}
1570,97

У ҳолда деформацияланган ҳолатни ҳисобга олиш учун ҳисобий сейсмик юклар катталаштирилади. Қўшимча сейсмик юкнинг қийматини эътиборга олиш лозим.
Қўшимча сейсмик юкнинг қиймати ҚМҚ 2.01.03-96 нинг 2.15 формуласидан аниқланади.

S_ik
 Q_k  _k

,
x  x

k k 1
^{бу ерда S}ik ^{– тебранишларнинг биринчи шакли бўйича k қаватда вужудга келувчи сейсмик юк; Δ}k ^{– хусусий тебранишларнинг биринчи шакли бўйича k} қаватнинг ҳисобий оғиши
^Δk ^{ни аниқлаш учун бинонинг асосий тебранишларига мос келувчи 1- тебранишлар шаклидаги сейсмик юклар таъсиридан ҳосил бўлган m}1 ^{ва m}2 массалари кўчиши аниқланади. Бунинг учун бинонинг мойиллик матрицасидан фойдаланилади.

_{ } ^11^12
^21^22
_ 0,950 _1,228 _{108 м / H .}
1,228 _ 5,430

^y1 _ ^11^12
^y2 ^21^22
_ ^S11 _;
^S12

y₁  
11^S11
 ₁₂
^S12

 (0,950 123,5  1,228 160,6) 10^4

 0,0314м.

^y2 ^{ } 21^S11 ^{ } 22 ^S12

 (1,228 123,5  5,43 160,6) 10^4

 0,1023м.

∆_𝟏= 𝒚_𝟏 =0,0314 м.
∆_𝟐= 𝒚_𝟐 − 𝒚_𝟏 =0,1023 – 0,0314=0,07 м.
Қўшимча сейсмик юк миқдори:

S 
Q₁_1
 1755 0,0314 _{ 12,52кH}

x

1

0
11 _{ x}
4,403

S_12
 700,91 0,07 _{ 7,67кH} 6,4
Қўшимча сейсмик кучларни ҳисобга олган ҳолда 1-тебраниш

формасига мос келувчи ҳисобий сейсмик кучни аниқланади:

𝑺^𝒑 = 𝑺
+ ∆𝑺
= 123,5 + 12,52 = 126,02 кН.

𝟏𝟏
𝟏𝟏
𝟏𝟏

𝑺^𝒑 = 𝑺
+ ∆𝑺
= 160,6 + 7,67 = 168,27 кН.

𝟏𝟐
𝟏𝟐
𝟏𝟐

3. Бинонинг динамик ҳисобий схемасига мос келувчи момент эпюрасини қуриш

Горизонтал (сейсмик) юк таъсирига рамаларни ҳисоблашнинг амалиётда қўлланиладиган усулларидан бири – нолли момент нуқталар усулидир. Горизонтал юк таъсирида кўп қаватли рамаларнинг моментлар эпюрасини ўрганишда қуйидаги аниқланган: қават баландлиги нисбатан бир хил бўлганда, нолли момент нуқталари, биринчи қаватидан ташқари барча қаватлар устунларида қават баландлигинининг ўртасида ҳамда биринчи қаватда эса устун қистирилган қисмидан бошлаб, қават баландлигининг 2/3 қисмида жойлашади.
Ушбу қабул қилинган ҳисобий схема асосида, ҳар бир қават устун шарнирида вужудга келувчи кўндаланг кучлар йиғиндисини аниқлаш жуда осон. Бунда бу кучлар йиғиндиси юқори қават тугунларга қўйилган барча горизонтал кучлар йиғиндисига тенг. Масалан, иккинчи қават шарнирида кўндаланг куч миқдори: ^∑ 𝑺 = 𝑾_𝟒 + 𝑾_𝟑.
^∑ 𝑺 аниқлангандан сўнг мос ҳолда ҳар бир қават устуни шарниридаги
кўндаланг куч миқдори топилади, бу ҳолда ^∑ 𝑺 инерция моментларини баландлигининг кубига порпорционал нисбатида тақсимлаймиз.

ℎ
𝐽₁ 3
𝑺 = ^{1 ∑} 𝑆. 𝑺
𝐽₂ 3

ℎ

∑
= ^{2 ∑} 𝑆.

∑
𝟏 𝐽
_ℎ3
𝟐 𝐽
_ℎ3

Қават устунларининг бир хил баландлигида кўндаланг кучлар устун кесимнинг инерция моментига пропорционал равишда тақсимланади.
Кўндаланг куч аниқлангандан сўнг, биринчи қаватдан ташқари барча қаватлар устунининг юқори ва пастки қисмлари учун моментлар аниқланади:
𝟏

𝑴 = 𝑺
𝟐
𝒉,

биринчи қават устунининг юқори қисми учун:
𝟏

𝑴 = 𝑺
𝟑
𝒉,

биринчи қават устунининг пастки қисми учун:
𝟐

𝑴 = 𝑺
𝟑
𝒉.

Ригелларда моментлар тугунларнинг мувозанат шарти асосида аниқланади: четки таянчда ригелдаги момент – устуннинг бирикувчи учларидаги моментлар йиғиндисига тенг; ўрта таянчларнинг ригелларидаги момент – ригелга бирикувчи устун учларидаги моментлар йиғиндисини ригелнинг чап ва ўнг равоғидаги бикирлик коэффициентига пропорционал ҳолда тақсимлаш лозим.