Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги гидормелиорация факультети ирригация ва мелиорация кафедраси

ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ

ГИДОРМЕЛИОРАЦИЯ ФАКУЛЬТЕТИ
ИРРИГАЦИЯ ВА МЕЛИОРАЦИЯ КАФЕДРАСИ
Мавзу: Амосфера ҳавосини ифлослантирувчи моддалар ҳаракати.
ЎЗБЕКИСТОН РЕСРУБЛИКАСИ
Қарши ирригация ва агротехнологиялар институти
ҚАРШИ-2022
1

АТМОСФЕРА ҲАВОСИ

қобиқ - ер куррасини

• «Атмосфера» – atmos –газ, буғ; sphera-

ўраб олган ҳаво

қатлами.

• Инсон овқатсиз ва сувсиз бир неча кун яшай олиши мумкин, аммо ҳавосиз фақат 5 минутгина яшайди.
• Бир киши кунига 1 кг овқат ва 2 литр сув

истъемол қилиб, 25 кг ҳавони нафас олиш учун сарфлайди.

АТМОСФЕРА ТАРКИБИДАГИ ГАЗЛАР

78% - азот
21% - кислород 0,93% - аргон газлар аралашмасидан
Қолгани карбонат ангидрид ва бошка газлар (водород, озон, метан, аммиак, азот окисдлари ва ҳ.к.)
Атмосфера ресурслари
қуѐш радиацияси, ҳаво, ѐруғлик, сув буғлари,
минерал ва органик чанглар, шамол.

• Атмосферанинг ифлосланиши

деганда - унинг таркиби табиий ва сунъий омилл..ар натижасида
вужудга келган ҳар хил газ, қаттиқ зарралар, чанг, сув буғлари ва бошқалар таъсирида бузилиши ва сифатининг ўзгариши тушунилади.

Атмосфера ҳавосининг ифлосланиши

Табиий
Вулқон отилиши, ўрмон ва даштлардаги табиий ёнғинлар, космик чанглар
Сунъий
Транспорт воситалари, иссиқлик энергетикаси, саноат, қишлоқ ва маиший хўжалик,
радиоактив ифлосланишлар

Атмосфера ҳавосини табиий ифлосланиши

Атмосфера ҳавосини табиий ифлосланиши

Атмосфера ҳавосини табиий ифлосланиши

Атмосфера ҳавосини сунъий ифлосланиши

Транспортнинг таъсири

Дунѐ автомобил парки сони ортиб натижасида атмосфера ифлосланишида воситалари саломғи ортиб бормоқда.
бориши транспорт
Автомашина, тепловоз самолѐт миқдорда О2 ни сарфлаб атмосферага

• углерод оксиди - 260 млн.т.
• учувчи углеводородлар - 40 млн.т.

тракторлар
катта

• азот оксиди - 20 млн.т. бирикмаларини чиқаради.

ва қурғошиннинг зарарли
11
Автомобиллар
ҳозирги
ҳавосини ифлослантирувчи
кунда шаҳарларнинг асосий сабабчиларидан
биридирир. Шаҳарларда автомобиллар
светофорда
турган вактида йўл ѐқасида ҳавонинг ер юзасидан 60 - 90 см юқори қисмини ифлослантиради.