Олий таълим йўналишлари ва мутахассисликларининг давлат таълим стандартлари асосида фанлар бўйича ўқув дастурларини ишлаб чиқиш ва татбиқ этиш Тартибига

Fotoelektron rele
Fotorelening juda ko’p sxemalari mavjud. Eng oddiy fotoelektron rele sxemasi 86- rasmda ko’rsatilgan. Bunda kiruvchi signal X_k fotoqarshilik FC ga tushadigan yorug’lik oqimi F_k bo’lib, chiquvchi signal X_ch elektro­magnit rele kontakti P orqali olinadi. Kiruvchi signal n-p-n tipidagi tranzistor T yordamida kuchaytiriladi.

Yorug’lik tushmaganda fotoelementning qarshiligi R₁ katta bo’ladi va baza potensiali U₆ tranzistorning ochilishi uchun yetarli bo’lmaydi. Tranzistor yopiq, kollektor-emitter zanjiridan o’tadigan tok juda kichik va elektromagnit releni ishga tushira olmaydi.

Fotoelement (FC) ga yorug’lik tushganda uning qarshiligi R₁ juda kamayib, R₁ va R₂ zanjiridan o’tadigan tok kattaligi oshib ketishi tufayli baza potentsiali U₆ oshadi. Natijada tranzistor T ochiladi, kollektor toki ortib, rele P ni ishga tushiradi va uning kontakti ulanib chiquvchi signal X_ch hosil bo’ladi.

32- rasm.Fotoelektron rele

33-rasm. Maksimal tok relesi: 1 -qo’zg’almas po’lat o’zak; 2 - elektromagnit o’rami; 3- qo’zg’aluvchi po’lat o’zak; 4 - pruji­na;5-so’riluvchi kontakt; 6- qo’zg’almas kontakt; 7-tok miqdorini shkalada o’rnatuvchi ko’rsatkich; 8 - berilgan tok miqdorlarining shkalasi Nazorat savollari: 1. Fotoelektron relening ishlash risipi? 2. O’zgarmas tok relesining ishlash prisipi? 3. Elektromexanik rele ning ishlash prisipi?