Олабўжи романдан катта хикоя

шоири эди! Зероки Фитрат афандиға ҳам устозлик қилган эдилар! 
Билиб олингиз, эй, ғофил бандалар!.. 
Домла Абдулла Ориповнинг (“Абдулла Ориф ўғли”нинг) “Олтин 
балиқча” шеърини айтиб, ғофил бандалар (саҳнда ўрис аскарлардан 
бўлак кимса йўқ эди) ушбу зиндондан бошқа олам борлигини унутиб ва 
ёвғон ювиндини тамадди қилиб, “бахтиёрмиз!” деб ўйлашларини 
башорат қиларкан, ёнида Берди дўхтир пайдо бўлиб: “Домла Чўлпон! 
Таом сизга маҳтал бўлди! Боғда кутишаётир!” деб тирсагидан ушлади, 
туширди ва қўлтиқлаб жўнади. 
– Э-ее, олинг чилимдан! – деди домла. – Чекинг бу “Эпоха”ни, кули 
кўкка соврилсин! 
– Азизим, меҳрибоним... 
Ултон бу манзарани шу қадар берилиб кўрган эдики, дарслик 
ёзган домланинг сўзларигина эмас, бошининг туксиз, думалоқ қовоққа 
ўхшаши ҳам ёдида қолган эди... 
– “Атамалар бошқа” деганингизга мен ҳам қўшиламан, – деди 
Турсунтош бўшашиб. – Лекин Ленин бобони хаёлпараст дейиш... Тўғри 
эмас. 
– Тўғри бўлса, бирон гапи амалга ошдими! – сўради Ултон. – 
Жамиятни қулатишдан бошқа нимага эришди?.. Тўғри, унинг ғоялари 
жозибали эди. Хаёлдай, орзудай! Шунинг учун унга инонганлар беҳисоб 
эди. Ҳалиям бор... Ана ўзимизнинг Зокир Ўринов ҳам шунақароқ... 
– Мен... мен ҳам ишонаман, – деди шошиб Турсунтош. – Уни... 
аблаҳ раҳбарлар бузишди... Ўшалар чиқараяпти ҳалигидай қарорни... 
ҳам... 
– Э, дарвоқе! 
Турсунтош шикаста кулиб, тағин тандирни кўрсатди. 
– Ана, худди жамиятга ўхшатиб ташладилар... – Ўхшатиш ўзига 
ҳам ёқдими – мамнунланиб овозини кўтарди. – “Нетрудовой даход” 
эмиш! Бунинг маъноси нима? Новвой ҳам ишламасдан фойда кўради 

---

525