Олабўжи романдан катта хикоя

кетди: – Демак, менинг аҳволимдан Тараканов ҳам хабардор-да? 
Демак, Ўзоқ Тўлаганов ҳам, ҳа-ҳа, Дунё ҳам бохабар... Ахир, 
Тўқлибой Қўчқоров миршаб билан “сўтак”ни чақиргандан кейин, 
наинки булар... 
...”бу 
ердан қайтиб борганидан сўнг ҳам уларга “гап 
нимада”лигини айтишмаса?” 
Ултон бу “гап” халойиққа ҳам ёйилиши мумкинлигига инониб, 
кўзларини чирт юмди: уятдан, азобу аламдан... 
“Унда яшашга ҳожат йўқ, – деди у ўзининг “жинни” лақабини 
кўтарганига хулоса ясаб. Бироқ шу дақиқада ўзга кучли бир асос уни 
ҳушёр этиб юборди: – Ахир, энди барибир эмасми? 
Сени бошқа жойга оборганларида ҳам барибир... 
Энди... 
Эндиги вазифанг... 
... бу ердан...” – нафаси ичига тушиб кетди-ю, вужудига ёқимли бир 

---

483 
қувват ёйилаётгани, жамики аъзолари аллақандай бўшашиб, аслига 
қайтаётганини ҳис этди. 
Шунда чанқоқ ҳам босилганини сезди-ю, беихтиёр туриб ўтирди. 
107 
Гумбаз-шифтнинг давоми бурчакли бўлиб, ерга... йўқ, цементга 
туташган, эшик... (тепаси панжарали, ўзи ўймакор эмас) темирдан 
ясалган бўлиб, кичкина дарчаси бор эди. 
Қоқ тепада панжара қопланган чироқ ёниб турибди. 
Бу ҳужра... 
... бир замонлар толиби илмлар яшаган ва дунёвий мавзуларда 
суҳбат қурган ҳужра — ҳозир... 
зиндон эди. 
Ултон Марв сафаридан қайтишаётганида Хиванинг Ичон 
қалъасида зиндонларни кўриб ғоят таажжубга тушган ва Хоразм 
қабристонларида мурдани, умуман, ерга кўммаслик – ерга шундоқ 
қўйиб, устига сағана кўтариш одатлигини эслагач, зиндонларнинг ҳам 
замин тагида бўлмаслигини табиий, деб топган эди: ерга бир кетмон