Oksidlanish darajasi

OKSIDLANISH DARAJASI

Elementning birikmadagi shartli zaryadi (atomlarning bergan yoki olgan elektronlar soni) uning oksidlanish darajasi deb ataladi. Agar element:

1 ta elektron bersa 1, olsa 1; 2 ta elektron bersa 2, olsa 2; 3 ta elektron bersa 3, olsa 3 oksidlanish darajalarini hosil qiladi.

 

Birikmalardagi elementlarning oksidlanish darajalarini topish uchun quyidagi qoidalarga amal qilish kerak:

1) oddiy moddalarda atomlarning oksidlanish darajasi nolga teng

2) ftor elementi barcha birikmalarida 1 oksidlanish darajasiga ega

 

3) metall atomlari hamisha musbat oksidlanish darajasiga ega va u valentliklariga teng:

 

4) vodorod metallar bilan hosil qilgan gidridlarida 1, qolgan birikmalarda esa 1 oksidlanish darajasini hosil qiladi:

 

5) Kislorod atomi esa ftorga elektron beradi va 2 yoki 1, qolgan birikmalarida 2 oksidlanish darajasini hosil qiladi. Peroksidlarda esa 1 oksidlanish darajasini namoyon qiladi:

 

6) Kimyoviy birikmalarni tashkil etuvchi atomlarning oksidlanish darajalari yig'indisi hamisha nolga teng bo'ladi:

 

Ayrim hollarda bunday yo‘l bilan topilgan oksidlanish darajasi unchalik to‘g‘ri bo'lmasligi mumkin. Bunday holda birikmaning struktura formulasini tuzish talab etiladi:

Yoki natriy persulfatni olib (Na2S2O8 ) ko'radigan bo'lsak, oltingugurtning oksidlanish darajasi +7 ga teng ekanligi o‘xshaydi, bunday bo'lishi mumkin emas, ya’ni oltingugurtning yuqori oksidlanish darajasi +6 dir:

Organik moddalarda ham elementlarning oksidlanish darajasini topish kerak bo’lganda huddi shunday yo’l tutiladi, ya’ni struktur formulasi tuziladi:

Asosiy guruhcha elementlarining yuqori oksidlanish darajasi, shu elementning guruh raqamiga teng:

, , , , , ,

 

Elementning quyi oksidlanish darajasi valent elektronlarining sakkizdan ayirmasiga teng:

M: oltingugurt quyi oksidlanish darajasi 62 ga teng

 

Quyidagi birikmalardagi uglerod atomining oksidlanish darajalar ketma-ketligini toping:

COCl2, CH2Cl2, CHCl3, CCl4

ioni ioniga 4 ta elektron bersa, zaryadlari teng bo’lib qoladi. n qiymatini aniqlang

A) +2 B) +6 C) 4 D) +4

 

ionining elektronlar soni ionining elektronlar sonidan 3 marta kam bo’lsa, bromning yadro zaryadi X ning yadro zaryadidan necha marta katta?

A) 2 B) 2,75 C) 2,5 D) 3,6

 

, , ionlaridagi xromning oksidlanish darajalarini ko’rsating

 

Sariq qon tuzi molekulasi tarkibidagi markaziy atomning valentligi va oksidlanish darajasini aniqlang

K4[Fe(CN)6]