Ойликдан яшаргача ёшдаги касал бола а£волини ба£оланг ва таснифланг

§
Ҳар қандай умумий 
хавф белгиси ёки 
§
Энса мускулларининг 
ригидлиги 
 
ЖУДА ОҒИР 
ФЕБРИЛ 
KАСАЛЛИK 
§
7 кун ва ундан ортиқ 
давом этаётган иситма 
 
ЧЎЗИЛУВЧАН 
ИСИТМА 
§
ПНЕВМОНИЯ,
СТРЕПТОKОKKЛИ 
ФАРИНГИТ, 
ҚУЛОҚНИНГ ЎТKИР 
ИНФЕKЦИЯСИ 
таснифи 
 
БАKТЕРИАЛ 
ИНФЕKЦИЯ 
ЭҲТИМОЛИ
 
 
 
Юқорида кўрсатилган 
белгилар ЙЎҚ 
АСОРАТСИЗ
ИСИТМА 
§
Ҳар қандай 
умумий хавф 
белгиси ёки 
§
Шох пардани 
хиралашуви Ёки 
§
Оғиздаги чуқур ёки 
катта яралар 
 
 
ОҒИР 
АСОРАТЛИ 
ҚИЗАМИҚ 
§
Кўз йиринглаган 
ёки
§
Оғиз яралари 
ОҒИЗ ВА 
KЎЗЛАРГА 
АСОРАТ 
БЕРГАН 
ҚИЗАМИҚ
 
 
§
Агар бола қизамиқ 
билан оғриб турган 
ёки сўнгги 3 ойда 
оғриган бўлса 
 
ҚИЗАМИҚ 
Болада қизамиққа ишора қиладиган белгилар йўқ ва бола сўнгги 3 ой давомида қизамиқ 
билан оғримаган бўлса, қизамиқни таснифламанг. Kейинги муҳим симптом - қулоққа 
алоқадор муаммолар тўғрисида суриштириб кўринг. 
* * * 
Қизамиқ таснифи уч хил бўлиши мумкин: 
Ø
ОҒИР АСОРАТЛИ ҚИЗАМИҚ 
Ø
ОҒИЗ ВА КЎЗЛАРГА АСОРАТ БЕРГАН ҚИЗАМИҚ 
Ø
ҚИЗАМИҚ 
Ҳозир бор ва сўнги 3 ойда бўлиб ўтган қизамиқ хусусидаги тасниф жадвали қўйида 
келтирилган: 
ИСИТМАНИ 
таснифланг
Агар болада ҚИЗАМИҚ бор ёки 
сўнгги 3 ойда кизамик билан 
огриган булса, тасифланг 
АГАР БЎЛСА, 
СЎРАБ KЎРИНГ: 
·
Қачондан буён? 
·
Агар 7 кун ва 
ундан кўп бўлса, 
иситма ҳар куни 
бўлиб турдими? 
·
Сўнгги 3 ой 
давомида болада 
қизамиқ бўлганми?
ҚАРАБ, ҲИС 
ЭТИНГ: 
·
Энса мускуллари ни 
куздан кечиринг ва 
ригидлигини 
аникланг 
·
Иситманинг мумкин 
бўлган
бошқа 
сабабини аниқланг;
ҚИЗАМИҚ 
белгиларини изланг: 
·
Ялпи тошма ва
Мана бу белгиларнинг 
бири: йўтал, тумов ёки 
кўзларнинг қизаргани 
бор-йўқлигини излаб 
кўринг
Агар болада 
қизамиқ бор ёки у 
сўнгги 3 ой 
давомида қизамиқ 
билан оғриб ўтган 
бўлса
:
 
·
Қараб кўринг, 
оғзида яралар 
борми? 
·
Улар чуқур ва 
каттами? 
·
Қараб кўринг, 
кўзлар 
йиринглашганми 
·
Қараб кўринг, кўз 
шох пардаси 
хиралашганми?
 

---

70 
§
Ҳар қандай умумий 
хавф белгиси ёки 
§
Шох парда хиралашуви 
ёки 
§
Оғиздаги 
чуқур 
ва 
катта яралар 
 
 
 
ОҒИР АСОРАТЛИ 
ҚИЗАМИҚ 
Ø
Витамин А беринг
Ø
Тегишли антибактериал 
препаратнинг биринчи дозасини 
беринг 
Ø
Шох парданинг хиралашуви ёки 
кўзларда йиринг бўлса, 
тетрациклиннинг кўз малҳамини 
қўлланг
Ø
ЗУДЛИК билан касалхонага
юборинг
§
Кўз йиринглаган ёки
§
Оғиз яралари 
 
ОҒИЗ ВА KЎЗЛАРГА
АСОРАТ БЕРГАН 
ҚИЗАМИҚ
Ø
Витамин А беринг
Ø
Кўзлар йиринглаган бўлса, 
инфекцияни тетрациклиннинг кўз 
малҳами билан даволанг
Ø
Оғиздаги яраларни генцианвиолет 
билан даволанг
Ø
Кейинги ташриф 2 кундан сўнг
§
Болада қизамиқ бор ёки 
у сўнги 3 ойда қизамиқ 
билан оғриган бўлса 
 
ҚИЗАМИҚ 
 
Ø
Витамин А беринг 
 
ОҒИР АСОРАТЛИ ҚИЗАМИҚ 
 
Болада ҳар қандай умумий хавф белгиси, шох парда хиралашуви ёки оғзида чуқур ёки 
катта яралари бўлса, боланинг касаллигини ОҒИР АСОРАТЛИ ҚИЗАМИҚ деб 
таснифланг. Бундай бола тезликда даволаш ва касалхонага юборишга муҳтож бўлади. 
Қизамиқ билан оғриган болаларда шу касаллик туфайли бошқа жиддий асоратлар 
юзага келиши мумкин. Бу бола тинч турганида сезиладиган стридор, оғир пневмония, 
оғир даражадаги сувсизланиш ёки озиқланишнинг оғир даражада бузилишидан иборат 
бўлиши мумкин. Бундай белгиларни Сиз баҳолашнинг бошқа босқичларида баҳолаб, 
таснифлайсиз. 
Давоси 
Баъзи асоратларга бактериал инфекция сабаб бўлади. Бошқаларини нафас ва ошқозон-
ичак йўлларини зарарлантирадиган вирус келтириб чиқаради. Витамин А етишмаслиги, 
масалан, шох парданинг яраланиши сингари асоратларнинг авж олишига сабаб бўлади. 
Қизамиқ вақтида витамин А етишмаслиги ортади. Қизамиқ асоратлари оғир 
касалликка олиб келиши ва ўлимга сабаб бўлиши мумкин. 
ОҒИР АСОРАТЛИ ҚИЗАМИҚ билан оғриган болаларнинг ҳаммаси зудлик билан 
даволаниши керак. Витамин А дан фойдаланиб болага даво қилинг. Тўғри келадиган 
антибактериал препаратнинг биринчи дозасини ҳам беринг. 
Кўз шох пардаси хиралашган ёки кўз йиринглашган бўлса, тетрациклин малҳамини 
ишлатинг. Агар шох парданинг хиралашувига даво қилинмаса, кўзнинг кўр бўлиб 
қолишига олиб келиши мумкин. Шох парданинг қачон хиралашиб қолганини боланинг 
онасидан СЎРАНГ. Шох парданинг хиралашганини касалхонада кўришиб, унга даво 
қилишганми-йўқми, билиб олинг. Агар шундай қилинган бўлса, болани шу белги 
сабали касалхонага яна юборишнинг зарурияти йўқ.