Oila va jamiyatning o`zaro ijtimoiy siyosiy va ma`naviy munosabatlari

Ijtimoiy ong tuzilishi. Ijtimoiy ong murakkab tuzilishga ega. U ikki daraja: 

kundalik ong va nazariy ongni o‘z ichiga oladi. Kundalik ong o„z tuzilishiga ko„ra 

turli jinslidir. U ajdodlar to„plagan mehnat faoliyati tajribasini, axloqiy me'yorlar, 

odatlarni,  kundalik  turish-turmush  qoidalarini,  tabiatni  kuzatish  natijasida 

shakllangan tasavvurlarni, dunyoqarashga doir ba'zi bir mo„ljallarni, xalq og„zaki 

ijodi  (folklor)  va  hokazolarni  o„z  ichiga  oladi.  Kundalik  ong  asosan  mehnatga, 

kundalik  turish-turmushga  va  odamlarning  ular  bilan  bog„liq  bo„lgan  yashash 

sharoitlari va munosabatlariga qarab mo„ljal oladi. Kundalik hayot, ya'ni faoliyat, 

odatlar  va  munosabatlarning  uzluksiz  takrorlanadigan  shakllari  kundalik  ong 

mazmunini  tavsiflovchi  asosiy  tushuncha  hisoblanadi.  U  o„zining  sinkretik 

xususiyati,  mazmunan  qashshoqligi,  emotsiyalarga  boyligi,  stixiyaliligi  va 

amaliyotga  qaratilganligi  bilan  ajralib  turadi.  Kundalik  ongning  bilish 

imkoniyatlari  cheklangan:  u  hodisalar  mazmunini  teran  anglashga,  dalillarni 

---

 

11 

tizimga solishga qodir emas. Nazariy ong kundalik ongga tayanadi, lekin uning tor 

doirasidan tashqariga chiqa oladi. 

Mazkur  darajalar  ijtimoiy  ong  tuzilishini  bilish  harakatidagi  uning  ob'ektga 

muvofiqlik  darajasi  bilan  farq  qiladigan  jihatlari  sifatida  tavsiflaydi.  Ayni  vaqtda 

ijtimoiy birliklar va guruhlar ma'naviy faoliyatining mahsuli sanalgan ijtimoiy ong 

ularning  sub'ektiv  qobiliyatlarini  o„zida  mujassamlashtiradi.  Ijtimoiy  ong 

manbalarining  o„ziga  xos  xususiyatlari  ta'siri  ijtimoiy  psixologiya  va  mafkurada 

aks etadi.