Oila va jamiyat

Nikoh tuzish

• Nikoh tomonlarning ixtiyoriy roziligi va teng huquqliligiga asoslanadi.
• O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 63-moddasi

• Nikoh tuzish uchun kuyov va kelinning ixtiyoriy roziligi zarur, shuningdek, ular muayyan yoshga to‘lgan bo‘lishi shart (qizlar-17 yoshdan, yigitlar-18 yoshdan).
• Ixtiyoriy rozilik nikoh tuzish masalasi hal etilayotganda uchinchi shaxslarning tayziqi bo‘masligi kerakligini anglatadi. Uchinchi shaxslar, shu jumladan, ota-onalar tomonidan nikohlanishga to‘sqinlik jinoiy jazolanadigan harakatga aylanishi mumkin. Qarindosh-urug‘lar maslahatlar berishlari, nikoh to‘yiga tayyorlanishga yordam ko‘rsatishlari, moddiy va ma’naviy jihatdan qo‘llab-quvvatlashlari mumkin.

• 1-Topshiriq: Sizningcha, nikoh tuzish yoshi nega qizlar uchun 17 yoshdan, yigitlar uchun esa 18 yoshdan belgilangan? O‘z javobingizni asoslab bering.
• Muqaddam qayd etilgan va bekor qilinmagan nikoh, nikoh tuzish taqiqlanishi shartlaridan biri hisoblanadi.
• Qonunga muvofiq sog‘lom va ruhiy kasal yoki aqlan zaif kishi o‘rtasidagi hamda qarindosh-urug‘lar o‘rtasidagi nikohlar haqiqiy emas deb hisoblanadi.

• Er-xotinlar o‘zlarining, shuningdek, voyaga yetmagan bolalari tarbiyasi uchun, ularning ishlari va qilmishlari uchun javobgar bo‘ladilar.
• O‘z navbatida farzandlar ham o‘z ota-onalari haqida g‘amxo‘rlik qilishlari, ularga yordam berishlari, qo‘llab-quvvatlashlari lozim. Balog‘at yoshiga qadar bu majburiyat ma’naviy tavsifda bo‘lib, ular 18 yoshga to‘ganlaridan keyin esa yuridik kuch kasb etadi.
• Farzandlarning huquqlari
• Farzandlarning huquqlari “Bola huquqlari to‘g‘risida” gi Konvensiya (1989 yil) kabi nufuzli xalqaro hujjatda mustahkamlab qo‘yilgan. Unga muvofiq inson tug‘ilganidan to 18 yoshga qadar bola hisoblanadi va quyidagilarga haqlidir:
• Yashashga, aqlan va jismonan rivojlanishga;
• Ismi va fuqaroligi bo‘lishiga;
• Oilada tarbiyalanishga;
• Fikr, vijdonan va diniy e’tiqod erkinligiga;
• Ta’lim olishga;
• Zo‘ravonliksiz hayotga;
• Shaxsiy qadr-qimmati hurmat qilinishiga va boshqalar.

• Voyaga yetgan, mehnatga layoqatli farzandlar o‘z ota-onalari haqida g‘amxo‘rlik qilishga majburdirlar.
• O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 66-moddasi

• Agar ota-onalar farzandlari tarbiyasi borasidagi majburiyatlarni bajarishdan bo‘yin tovlasalar, ularga shafqatsiz muomala qilsalar, surunkali ichuvchi yoki giyohvand bo‘salar, ular ota-onalik huqularidan mahrum etilishi mumkin. Er-xotindan har ikkalasi ham ota-onalik huquqlaridan mahrum etilgan taqdirda voyaga yetmagan farzand mehribonlik uyiga parvarishlash va tarbiyalashga topshiriladi.

• Davlat va jamiyat yetim bolalarni va ota-onalarining vasiyligidan mahrum bo‘lgan bolalarni boqish, tarbiyalash va o‘qitishni ta’minlaydi, bolalarga bag‘ishlangan xayriya faoliyatlarini rag‘batlantiradi.
• O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 66-moddasi

• 2-Topshiriq:
• 1.Sizningcha, davlat oilaviy munosabatlarni tartibga solib turishi kerakmi? Balki, bu narsa har kimning shaxsiy ishidir?
• 2.Ota-onalar ajrashayotganida, sizning nazaringizda, voyaga yetmagan farzand kim bilan: onasi yoki otasi bilan qolishi kerak?
• 3.Oilada ota-onalar va farzandlar o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarda qanday tipik muammolar vujudga keladi? Nega bu ro‘y beradi?
• Faqat to‘laqonli oila bag‘rida va uning madadi bilan inson ijtimoiy munosabatlarning murakkab olamiga kirib borishi, har tomonlama kamol topgan va balog‘at yoshidagi hayotga shay turgan shaxsga aylanishi mumkin.