Оғиз бўшлиғи аъзолари ва юз-жағ соҳалари тўқималарини

Маҳаллий даволаш
: 
сўлак найи орқали сўлак йўллари ҳамда без юви-
либ, йиринг ва микроблардан тозалашга қаратилади. Бунинг учун учи тўм-
тоқлаштирилган нина щприцга ўрнатилади. Антисептик тортиб, нина охи-
ста сўлак йўлига киритилади ва 
0,1-0
,2 мл суюқлик юборилади. Нина чиқа-
рилиб, без паренхимаси босмай енгил уқаланади, шунда бездан антисептик 
ва йиринг аралаш сўлак чиқади. Қайтадан сўлак йўлига антисептик юбори-
277 

---

либ, без уқаланади. Бу муолажа бир неча марта такрорланади. Йиринг эва-
куациясини осонлаштириш учун протеолитик ферментларни юбориш 
мақсадга мувофиқ бўлади. Стационар шароитда даволанаётган катта бола-
лар чиқарув найига катетер ўрнатиб, безни ювиш мумкин. Кечаси зарарлан-
ган без устига 5 % ДМСО эритмаси, оғриқсизлантирувчи ва гистаминга 
қарши препаратлар қўшилган эритма билан компресс қўйиш буюрилади. 
Абсцесс шаклланса (қулоқ олди безида) қулоқ олд бурмаси бўйлаб, (жағ 
ости безида) ёки жағ қиррасига параллел равишда киррадан пастга 
1
,5-
2см 
ўтиб кесма ўтказилади. Бир неча кундан сўнг, ярадан чиқаётган ажралма 
тўхтайди ва операцион жароҳат бита бошлайди. Айрим беморларда йиринг 
ажралиши тўхтаб, сўлак ажралиши давом этиши мумкин. Бундай ҳолда 
сўлак чиқишини камайтирувчи овқатларни истеъмол қилиш тавсия этилиб, 
ярага атропин, инсулин препаратлари билан боғлам қўйилади. Яра узоқ вақт 
битмаса - жарроҳлик йўли билан бартараф қилинади. Яранинг битишини 
тезлаштириш ҳамда бездаги яллиғланиш ва оғриқни камайтириш мақсадида 
лазер нури ва магнит майдони билан таъсир кўрсатиш мумкин. 
 
Сурункали сиалоденит
(Sialodenitis bacterialis noncalculosa chronica) 
Сурункали сиалоденит ўткир сиалоденитга нисбатан 4 маротаба 
кўпроқ учрайди. Касаллик асосан қулоқ олди сўлак безида (88%), камдан 
кам ҳолларда жағ ости безида (3%), тил ости безида деяри учрамайди. Жағ 
ости сўлак безида кўпроқ (9%) сурункали сиалоденит сўлак тош хасталиги 
шаклида кечади. 
Сурункали сиалоденитнинг ривожланишига цетомегаловирус, оғиз-
бурун-ҳалкум, бодом безлари, шунингдек кариес ковагидаги микрофлора 
сабаб бўлади. 
Сурункали сиалоденитнинг қулоқ олди безида кўп учрашида унинг 
паренхемаси морфофункционал жихатдан етилмаганлигининг аҳамияти кат-
тадир. Сурункали сиалоаденитлар куз ва баҳор фасилларида қайталаб, авж 
278 

---

олади. Бола катта бўла борган сайин ҳуружлар камаяди. Буни кўпчилик му-
аллифлар ўсмирлар жинсий улғайиши билан боғлайдилар, айримлар ўз-
ўзидан тузалиб кетишини болани организм қувватга кириши билан изохлайди-
лар.