Odilqoriyev X. T

Normativ hujjatlarning shaxslarga nisbatan amal qilishi. Huquqiy qoidalarning vazifasi ular tatbiq etilishi lozim bo‘lgan munosabatlarni, tashkilotlarni va kishilar doirasini aniqlab berishdan iborat. O‘zbekiston Respublikasining qonunlari va boshqa huquqiy hujjatlari mamlakatning bar- cha fuqarolariga, davlat organlariga, siyosiy partiyalar, jamoat birlashma- lari va diniy tashkilotlarga nisbatan amal qiladi. O‘zbekiston Konstitutsiyasi, qonunlari va boshqa normativ hujjatlari mamlakatda yashovchi, vaqtincha kelib-ketuvchi ajnabiy fuqarolarga ham tatbiq etiladi. Tartibga solinishi lozim bo‘lgan munosabatlar va xorijiy davlatlar bilan tuziladigan shartnomalarning mazmuniga qarab, yuqorida ko‘rsatilgan umumiy qoidalardan ayrim istisnolar mavjud. Masalan, O‘zbekiston Respublikasida yashaydigan chet el fuqarosi sudga majburiy tartibda ko‘rsatma berish uchun keltirilgan bo‘lib, u diploma- tik immunitet (daxlsizlik) huquqidan foydalanadigan bo‘lsa, bunday shaxs- ning xatti-harakatlari diplomatik vositalar bilan hal qilinadi. O‘zbekistonning ayrim qonunchilik normalari xorijiy davlat fuqarolariga qo‘llanilmaydi. Masa- lan, ularning mamlakatimizda saylov huquqiga ega emaslar; Qurolli kuchlar safida xizmat qilishi va huquqni muhofaza etuvchi davlat organlarida ishlashi mumkin emas.

O‘zbekiston Respublikasining qonunlari mamlakatimizning chet davlat- larda turgan (doimiy ishlovchi, sayyoh, xizmat safarida bo‘lgan) fuqarolariga nisbatan ham qo‘llaniladi. Masalan, chet elda jinoyat sodir etgan O‘zbekiston fuqarosi xorijiy qonunchilikka ko‘ra javobgar bo‘lishidan tashqari, O‘zbekiston Jinoyat kodeksi bilan ham javobgarlikka tortiladi.

Ayni vaqtda ta’kidlash lozimki, diplomatik immunitet (daxlsizlik) huquqiga ega bo‘lgan shaxslar O‘zbekiston Respublikasi normativ-huquqiy hujjatlari ta’siriga tushmaydilar. Bular elchilar, diplomatik vakolatxonalar- ning rahbarlari va xodimlari, ularning oila a’zolari, xalqaro delegatsiyalar- ning ishtirokchilaridir. Ularning holati xalqaro huquq normalari bilan tartib- ga solinadi.