Odam anatomiyasi

Bosh miya pustlogida markazlarning joylashuvi
Tashki va ichki muxitdan kabul kilingan ta’sirotlar miya pustlogida analiz va sintez kilinadi. Organizm tomonidan bajariladigan turli vazifalarning miya pustlogida uz joylari yeki markazlari bor ekanligi aniklangan. I.P.Pavlov miya pustlogini yuzasi - bu barcha analizatorlar oxirgi bulimlarining yigindisidan iborat deb tasdikladi. Analizator deb ta’sirotlarni kabul kiluvchi maxsus nerv oxirlari - retseptorlar, oralik va markaziy nerv xujayralari va ularni boglovchi tolalardan tashkil topgan nerv tizimining bir kismiga aytiladi. Xar bir analizatorning ishi retseptorlardan boshlanib, tashki va ichki muxitdan kabul kilingan ta’sirotni nerv impulьsi xoliga aylantirib maxsus neyronlar zanjiri orkali bosh miya yarim sharlariga yetkaziladi. Olimlarning utkazilgan tadkikotlariga asoslanib, odam miyasining pustlogida markazlarning joylashish tartibi belgilangan va miya xaritasi tuzilgan. Miya pustlogida ba’zi bir analizatorlarning joylashuvini kurib chikamiz.
1.xarakatlantiruvchi analizator markaz oldi pushtasida joylashgan. miya pustogining bu soxasi asosan propriotseptiv, kinestetik sezgilarni muskul paylaridan, boylamlardan, kisman teridan, skelet muskulaturasidan yetkazadi. xarakatlantiruvchi analizator turli sezgi ta’sirotlar ta’siri ostida xarakatlantiruvchi shartli refekslarni xosil bulishini ta’minlaydi.
2. Teri sezgilari analizatorining yadrolari orka markaziy pushtada joylashgan. Bu pushtaning eng tepasida oek terisining analizatorlari, eng pastida esa bosh terisining analizatori turadi. Teri sezgisining bir kismi paypaslab bilish (ko’zni yumgan xolda narsalarni kul bilan ushlab aniklash) sezgisini analizatori tepa bulakning ustki kismida (ung kulniki chap yarim sharda, chap kulniki ung yarim sharda) turadi.
3. Eshituv analizatori yadrosi ustki chakka pushtasining o’rtasida, orolchaga karagan yuzasida joylashgan.

4. 
   Kuruv analizatorining yadrosi miyaning ensa kismida, tepa-ensa egati soxasida joylashgan.
   

5. Yezma nutkning xarakatlantiruvchi analizatori o’rta peshana pushtasini orka bulimida joylashgan.
6. Nutk bilan boglik bulgan xarakatlarni xarakatlantiruvchi analizatori pastki peshana pushtasini orka bulimida joylashgan.
7. Nutkning eshituv analizatorining yadrolari umumiy eshituv analizatoriga uxshash ustki chakka pushtasining orkasida joylashgan.
Boshka turdagi analizatorlar xam farklanadi. Ulardan ayniksa nutkni amalga oshirish bilan boglik bulgan analizatorlar muxim axamiyatga ega.