|
Homiladorlik - bu tug'ilmagan bola tanasida rivojlanadigan ayolning holati.
Homiladorlik paytida yangi tuxumlarning pishishi va hayz ko'rishi to'xtaydi. Ayol tanasida gormonal o'zgarishlar yuz beradi,
barcha metabolik jarayonlarda sezilarli
o'zgarishlar, embrionning normal rivojlanishi uchun zarur bo'lgan moddalar ishlab chiqarila
di.
Insoniyat taraqqiyotida embrional va postembrional davrlar ajralib turadi.
Embrional davr (o'rtacha 280 kun) boshlang'ich, embrion va homila davrlariga bo'linadi.
Rivojlanishning dastlabki davri
D astlabki davr rivo jlanishning 1 xaftasi. U shb
u davrda blastula shakllanishi va uning bachado n shilliq qavatiga birikishi so dir bo 'ladi.
Bachadon naychasi bo'ylab harakatlanadigan urug'lantirilgan tuxum (zigota) bir vaqtning o'zida bo'linib, ko'p hujayrali embri
onga aylanadi va 4 -5 kundan ke yin u
bachadon bo'shlig'iga kiradi (shu paytgacha mikroskopik embrion 30
-32 hujayradan iborat). Bir -ikki kun davomida embrion bachadonda erkin holatda qoladi,
so'ngra uning shilliq qavatiga (endometrium) botiriladi va unga yopishadi (implantatsiya sodir bo
'ladi). Intrauterin rivojlanishning embrional davri boshlanadi.
Embrional davr. Embrional membranalar. Plasenta shakllanishi
Embrional davr 2 - 8 hafta.
O r g a n l a r 3
-h a f t a n i n g o x i r i g a k e l i b s h a k l l a n a b o s h l a y d i .
5-h a f t a d a o y o q
-q o ' l l a r n i n g r u d i m e n
t l a r i h o s i l b o ' l a d i .
6-8 x a f t a d a k o ' z l a r y u z n i n g o l d y u z a s i g a s i l j i y d i , u n i n g x u s u s i y a t l a r i p a y d o b o ' l a b o s h l a y d i .
8-h a f t a n i n g o x i r i d a o r g a n l a r n i y o t q i z i s h t u g a y d i v a o r g a n l a r v a o r g a n l a r t i z i m i n i n g s h a k l l a n i s h i b o s h l a n a d i .
Chig'anoqlar e mbrion hujayralarining bir qismidan hosil bo'ladi:
tashqi qobig'ida mayda tomirlar (chorion - kelajakdagi platsenta) mavjud. Embrion villi bilan oziqlanadi va nafas oladi.
Villous membranasi ichida xomilalik siydik pufagini hosil qiladigan yana biri (ingic hka va shaffof - amnion) mavjud. Embrion qabariq suyuqligida suzadi, bu uni
mexanik shikastlanishdan himoya qiladi.
Intrauterin rivojlanishning 2 -oyi oxiriga kelib, villi nafaqat embrion membranasining bachadonga qaragan tomonida saqlanib qoladi. Ushbu vil
li o'sib boradi va
bachadon shilliq qavatiga tushib, qon tomirlari bilan ta'minlangan - platsenta rivojlanadi. Bachadon shilliq qavatiga mahkam bog'langan disk shakliga ega.
Platsentaning qon kapillyarlari va villi devori orqali ona va bola tanasi o'rtasida gazlar va oziq moddalar almashinuvi sodir
bo'ladi.
Diqqat qilish!
Ona va homilaning qoni hech qachon aralashmaydi.
8 xaftadan so'ng embrion homilaga aylana di, platsenta va onaning tanasi bilan kindik ichakchasi yoki kindik orqali bog'lanadi. Shu paytdan boshlab intrauterin
rivojlanishning xomilalik davri boshlanadi.
Xomilalik davr
Xomilalik davr - tug'ilishdan oldin 9 -haftadan.
Bosh va magistral 2 -oyning oxiriga kelib shakllanadi.
3-oyda oyoq-qo'llar hosil bo'ladi.
5-oyda xomilalik harakatlar boshlanadi.
6-oyning oxirida ichki organlarning shakllanishi tugaydi.
7 - 8 oylikda homila allaqachon hayotga layoqatli (onaning tanasidan tashqarida).
Tug'ilish 40 haft adan boshlanadi.
Tug'ilish
Intrauterin rivojlanish davri bolaning tug'ilishi bilan tugaydi. Tug'ruq paytida homila odatda bachadonga boshi bilan qo'yila
di. Uning tug'ilishi uchun bachadon
bo'yni bachadon bo'yni etarlicha ochilishi, ayolning tos suyagini ho
sil qiladigan suyaklar orasidagi bo'shliq ko'payishi, homila membranasi yorilib, tarkibidagi
suyuqlik qin orqali chiqib ketishi zarur.
Tug'ilishning boshlanishi bachadon mushaklariga ta'sir qiluvchi gipofiz oksitotsin gormoni chiqishi bilan
bog'liq. Ular kuchli qisqarishni boshlaydilar (tug'ruq og'rig'i),
va homila bachadon bo'yni qismiga, so'ngra qin ichiga tushiriladi.
Tug'ruqning oxirgi bosqichida bo'lgan ayol (tug'ruqdagi ayol) qorin mushaklari va diafragmani (itarib yuborish) qisqarishi
ga yordam beradi. Tug'ilish jarayoni
onadan ulkan kuch va kuch talab qiladi. Og'ir mushaklarning ishlashi natijasida bola bachadon bo'yni, qinidan o'tadi va uning
tug'ilishi sodir bo'ladi.
Xomilaning boshi tashqi tomondan paydo bo'lishi bilan, akusher (ayo
lga tug'ruqda yordam beradigan shifokor) uni ushlaydi va elkalarini va bolaning tanasining
qolgan qismini bo'shatadi.
Tug'ilgandan so'ng darhol chaqaloqning og'zidan va tomog'idan balg'amni olib tashlash kerak. Bolaning birinchi qichqirig'i o'
pkada nafas olish boshlanishining
belgisidir. Bolaning o'pkasi havo bilan to'ldirilgan va shu paytdan boshlab u o'z -o'zidan nafas oladi (va platsenta orqali onaning qonidan kislorod olmaydi).
Keyin kindik bog'lanadi va kesiladi (kindikning qolgan qismi quriyd i va bir necha kundan keyin tushadi, faqat kichik chandiq - kindik qoladi).
15 - 20 daqiqadan so'ng. tug'ruqdan keyin platsenta bachadondan ajralib, kindik ichakchasidagi qoldiqlari va homila membranalari b
ilan tashqariga chiqadi.
Tug'ilgunga qadar onaning sut bezlari sut ishlab chiqarishni boshlaydi, bu tarkibida bola uchun zarur bo'lgan barcha moddalar mavjud. Bundan tashqari, sut
tarkibidagi moddalar bola organizmini ko'plab yuqumli kasalliklardan himoya qiladi.
Tug'ruqdan oldin parvarish qilish Vaqtida
Document Outline
Do'stlaringiz bilan baham: |
