«ochiq kon ishlari texnologiyasi»

Ishchi gorizontlarni ochish.
Ishchi gorizontlarni ochish usullari.
Ishchi gorizontlarni ochish deb, kapital va vaqtinchalik transheyalar va siyozdlar kompleksini, shuningdek, karerda ishchi gorizontlar va yer yuzasida qabul qilish punktlari orasida yukli transport aloqasini ta`minlovchi boshqa kon lahimlari va inshoatlari kompleksini hosil qilish bo`yicha kon ishlariga aytiladi.
Quyidagi ochish usullari farqlanadi:

• 
  transheyali;
  
• 
  yer osti kon lahimlari;
  
• 
  kon lahimlarini o`tmasdan;
  
• 
  kombinatsiyalashgan.
  

Ushbu bo`limda quyidagi omillarni hisobga olish asosida ochish usulini tanlash lozim:

1. 
   Yer yuzasi (joy) relefi, foydali qazilmani va bo`sh tog` jinslarini qabul qilish punktlarining joylashuvi (SOF, ag`darmalar).
   
2. 
   Karerning plandagi va chuqurligi bo`yicha o`lchamlari.
   
3. 
   Konning qidiriluv (razvedka) darajasi, ruda tanasing yotish elementlari va shakli.
   
4. 
   Qabul qilgan qazib olish tizimi.
   
5. 
   Transportlar va kompleks mexanizasiyalari strukturalarining tanlangan tiplari.
   
6. 
   Yuk oqimlarining kattalikalari va yo`nalishlari.
   

Pog`ana balandligini aniqlashda quyidagilar inobatga olinadi:

• 
  tanlangan qazib olish tizimi;
  
• 
  ochish va qazish ishlarining texnologik sxemalari;
  
• 
  tog` jinslarining xossalari va boshqa omillari.
  

Kurs loyihasini taqdim etilgan konni ochishi ichki davomiy - boshi berk transheyalar tizimi bilan amalga oshiriladi. Bu transheyalar yotqiziqning yotgan yonidagi ish olib borilmaydigan bortda joylashadi.
Yuqoridagi 2-3 gorizontlarni alohida transheyalar bilan ochish mumkin. Pog`ona balandligi yer yuzasi bilan yukli transportli aloqasini ta`minlashi zarurligi uchun balandlik gorizontlarining balandlik holatini aniqlab beradi.
Qoplab turgan qum-glinali tog` jinslarini qazib olishda pog`ona balandligi pog`onani ekskavator bilan qazib olishda ekskavator cho`michlash balandligining 1-1.5 martasidan oshmasligi lozim. EKG-5 ekskavatori uchun pog`ona balandligini _5_ m tanlaymiz.
Qoyali va yetarlicha mustahkam tog jinslari uchun f=10-14 qattiqlik koeffitsientida pog`ona qiyalik burchagini 75⁰qilib tanlaymiz.
Ekskavator zaxodkasi kengligi.
Mustahkam tog` jinslarida ekskavator zaxotkasi kengligi portlashdan so`ng mumkin bo`lgan maksimal qiymat tanlanadi:

R_ч.у- ekskavator o`rnatilgan gorizontda ekskavatorning cho`michlash radiusi, m
R_ч.у=9.04 m (EKG-5А ekskavatorining texnik xarakteristikasidan).

1. 
   m
   

Portlatilgan tog` jinslarini avtosamosvallarga yuklashda ishchi maydonchaning kengligi:
, m
=20.26 m – portlashdan so`ng kon massasi uyumining kengligi, m
с₂=3 m – yo`l markaziy o`qidan pog`ona yoki uyumning pastki brovkasigacha masofa,
Е=5 m – 2 tomonlama avtomobil yo`lining harakatlanish o`qlari orasidagi masofa,
П<sub>1</sub>=3 m – qo`shimcha qurilmalarni joylashtirish uchun yo`lak,
с<sub>1</sub>=3 m – xavfsizlik yo`lagi va qo`shimcha qurilmalar yo`lagi orasidagi masofa ,
=4 m – xavfsizlik yo`lagi,

2. 
   m.
   

=50 m qabul qiladi.