fayl - bu o'zining nomiga ega axborot tashuvchilaridan biridagi ma'lumotlar alohida sohasidir.
Fayl tizimi - axborot tashuvchi yoki uni bo'limida ma'lumotlarga ruxsatni tashkillashtirish va saqlash usuli
Fayl nomi / (qiya chiziq) va nol koddan boshqa 255 gacha bo'lgan belgilardan iborat bo'lishi mumkin..
Linux da har doim fayl va katalog nomlaridagi bosh harflarni va oddiy harflar farqlanadi, shu sababli "usul", "usul" va "METODIYA" 3 xil turli nomlar mavjud.
Bir qator belgilar bo'lib, shell xona'ida maxsus qiymatlarga ega bo'lgan sabab nom qo'yishda tegishli tevsiya... Nular dori:
@ # $ & ~% * ()[]{}'" \ :; > 38. Operatsion tizimning asosiy vazifalari.
39. Operatsion tizimga qo’yiladigan sifatlar.
Operatsion tizim quyidagi sifatlarga ega bo’lishi kerak:
1. Ishonchlilik. Tizim o’zi boshqarayotgan kompyuter qurilmalari kabi ishonchli bo’lishi kerak. Agar dasturda yoki qurilmada biror xatolik uchrasa, uni tizim topa olishi va bu holatni tuzatishga harakat qilishi, hech bo’lmasa shu xatolik tufayli foydalanuvchi dasturiga yetkaziladigan zararning oldini olishi kerak.
2. Himoyalash. Ixtiyoriy foydalanuvchi o’z ishiga boshqa foydalanuvchilarning ta‘sir qilishini hohlamaydi. Shu sababli tizim foydalanuvchilarni dastur va ma‘lumotlarini boshqa shaxslar xatoliklari ta‘siridan hamda aralashuvidan himoya qilishi lozim.
3. Samaradorlik. Odatda operatsion tizimning o’zi EHM ning katta resursini egallaydi. Bu resurslar foydalanuvchi ixtiyoriga berilmaydi. Demak, tizimning o’zi ancha ixcham bo’lishi va EHM ning resurslarini samarali boshqarishi lozim.
4. Qulaylik. Operatsion tizimda ko’p hollarda bir paytda ikki va undan ortiq foydalanuvchi ishlaydi. Ular operatsion tizim orqali turli maqsadli va turli algoritmli masalalarni hal qiladilar. Ma‘lumki, bunday holda har bir foydalanuvchiga keng qulayliklar yaratilishi talab etiladi. Shu bois, mazkur funksiya operatsion tizimning muhim xususiyati hisoblanadi.
5. Bashorat. Operatsion tizim foydalanuvchi so’roviga bashoratchilik bilan javob berishi kerak. Foydalanuvchi buyruqlari tizimda qabul qilingan qoidalar asosida yozilgan bo’lsa, ularning ketma-ketligi qanday bo’lishidan qat‘iy nazar natija bir xil bo’lishi kerak.
6. Moslashuvchanlik. Tizim amallari foydalanuvchiga qarab sozlanishi mumkin. Resurslar majmuasi operatsion tizim samaradorligini oshirish maqsadida ko’paytirilishi yoki kamaytirilishi mumkin.
7. Kengayuvchanlik. Evolyutsiya jarayonida operatsion tizimga yangi texnik va dasturiy resurslar qo’shilishi mumkin.
8. Aniqlik. Foydalanuvchi tizim interfeys darajasidan pastda sodir bo’ladigan jarayondan bexabar qolishi mumkin. Shu bilan birga foydalanuvchi tizim haqida qancha bilgisi kelsa, shuncha bilish imkoniyatiga ega bo’lishi kerak.
40. Dasturiy ta’minotlarni himoya tizimlari tasnifi.
•Dasturiy ta'minot bozori va telekommunikatsiya texnologiyalarining kengayishi tufayli dasturiy ta'minotni himoya qilish tizimlari keng tarqalgan va doimiy ravishda rivojlanmoqda. Dasturiy ta'minotni himoya qilish tizimlaridan (TH) foydalanish zarurati bir qator muammolar bilan bog'liq bo'lib, ular orasida quyidagilarni ta'kidlash kerak: mahsulot analoglarini yozishda muallifning intellektual mulki bo'lgan algoritmlardan noqonuniy foydalanish (sanoat josusligi); dasturiy ta'minotdan ruxsatsiz foydalanish (o'g'irlash va nusxalash); dasturiy ta'minotni suiiste'mol qilishni joriy qilish maqsadida dasturiy ta'minotni ruxsatsiz o'zgartirish; dasturiy ta'minotni noqonuniy tarqatish va sotish (qaroqchilik).
•Mavjud dasturiy ta'minotni himoya qilish tizimlarini bir qator xususiyatlarga ko'ra tasniflash mumkin, ular:
•O'rnatish usuli bo'yicha dasturiy ta'minotni himoya qilish tizimlarini quyidagilarga bo'lish mumkin:
•Birinchi turdagi tizimlar dasturiy ta'minot ishlab chiqaruvchisi uchun eng qulay hisoblanadi, chunki u allaqachon to'liq tayyor va sertifikatlangan dasturiy ta'minotni himoya qilish oson va shuning uchun eng mashhur hisoblanadi.
•Ikkinchi turdagi tizimlar dasturiy ta'minot ishlab chiqaruvchisi uchun noqulaydir, chunki xodimlarni himoya tizimining dasturiy interfeysi (API) bilan ishlashga o'rgatish kerak bo'ladi, natijada pul va vaqt sarflanadi. Bundan tashqari, dasturiy ta'minotni sinovdan o'tkazish jarayoni yanada murakkablashadi va uning ishonchliligi pasayadi, chunki dasturiy ta'minotning o'ziga qo'shimcha ravishda, API himoya tizimi yoki undan foydalanadigan protseduralarda xatolar bo'lishi mumkin. Ammo bunday tizimlar hujumlarga nisbatan ancha chidamli, chunki bu erda himoya tizimi va dasturiy ta'minotning o'zi o'rtasidagi aniq chegara yo'qoladi
41. Dasturiy ta’minotlarni apparat himoyasi.
Elektron kalit - bu xavfsizlik tizimining apparat qismi bo'lib, u xotira chiplari va ba'zi hollarda mikroprotsessorli plata bo'lib, qutiga joylashtirilgan va kompyuterning standart portlaridan biriga (COM, LPT, PCMCIA, USB) o'rnatish uchun mo'ljallangan.
•Ijobiy omillar:
•1. Dasturiy ta'minotni noqonuniy tarqatish va ulardan foydalanishning sezilarli qiyinligi.
•2. Dasturiy ta'minot ishlab chiqaruvchisidan o'z xavfsizlik tizimini ishlab chiqishdan xalos bo'lish.
•3. Dasturiy ta'minotni himoya qilish jarayonini yuqori darajada avtomatlashtirish.
•4. Chuqurroq himoya qilish uchun API tizimining mavjudligi.
•5. Namoyish versiyalarini osongina yaratish qobiliyati.
•6. Bozorda bunday tizimlarning etarlicha katta tanlovi.
•Salbiy omillar:
•1. HT tomonidan cheklovlar tufayli dasturiy ta'minotni ishlab chiqish va disk raskadrovka qilishdagi qiyinchilik.
•2. HT sotib olish va xodimlarni o'qitish uchun qo'shimcha xarajatlar.
•3. Texnik vositalarni jismoniy uzatish zarurati tufayli sotuvning sekinlashishi.
•4. Himoya (moslik, drayverlar) tufayli tizim talablarining ortishi.
•5. Dasturiy ta'minotning xatolarga chidamliligini kamaytirish.
•6. Himoya tizimlari va foydalanuvchining tizim yoki amaliy dasturiy ta'minotining mos kelmasligi.
•7. Himoya va foydalanuvchi uskunalari o'rtasidagi nomuvofiqlik.
•8. Turli kompaniyalarning elektron kalitlarining mos kelmasligi sababli cheklovlar.
•9. Kompyuter tizimining kengaytirilishining pasayishi.
•10. Noutbuk va noutbukda himoyalangan dasturiy ta'minotdan foydalanishning qiyinchiliklari.
•11. Uskunaning o'lchami va og'irligi (COM / LPT uchun = 5 × 3 × 2 sm ~ 50 g).
•12. Uskuna kalitlarini o'g'irlash tahdidi.
42. Fayl kengaytmasini toping: com,exe
exe - Windows dasturida to'g'ridan-to'g'ri dasturni ishga tushirish uchun ishlatiladigan fayl. Bir xil kengaytma bilan faylni ikki marta chertganingizda, berilgan "exe-shnik" dasturining boshlanishi boshlanadi.
43. Fayl kengaytmasini toping: .bat
44. Fayl kengaytmasini toping: .pas
45. Fayl kengaytmasini toping: .bas
46. Fayl kengaytmasini toping: .lib
47. Ish rejimini to'xtatish buyrug’i?
48. Tizimni qayta yuklash?
49. Tizim ishini to'xtatish?
50. Buyruqlar tarixini korish buyrug’i?
51. Yangi katalog ochish buyrug’i?
52. Qurilmalar katalogini?
53. Sozlanmalar katalogi?
54. Superadministrator katalogi
55. Dasturlar haqida ma'lumotlar saqlanadigan katalog
56. Vaqtinchalik ma'lumot yoki yuklovchi fayl saqlanadigan katalog.
57. Chmod 755 file1 –kimga qanaqa huquq berilgan?
