6 - §. Технологик жараёнларни автоматлаштириш ва назорат қилиш
Технологик ускуна ва қувурўтказгичлар, ҳамда масофадан туриб ва автоматик тарзда бошқариладиган, аксарият ҳолларда тартибловчи аппаратура кўрсаткичлари оператор пултига чиқарилган автоматик асбоблар билан жиҳозланиши керак.
Мазкур жойнинг ўзида назорат қилиш ва ишга тушириш – созлаш ишлари учун бевосита ускуналарнинг ўзида назорат асбоблари ва технологик жараёнини қўл билан бошқариш тизимини қўшимча назарда тутиш лозим.
ГҚИЗ ва К технологик қурилмалари учун технологик жараёнларни бошқариш ва назорат қилишни автоматик воситалари билан таъминлаш даражаси қуйидагиларни таъминлаши керак:
хомашё, тайёр маҳсулот ва энергетик ресурслар тавсилотини назорат қилиш;
автоматик тартиблаш, масофадан туриб назорат қилиш ва асосий технологик кўрсаткичлар қийматини рухсат этилмаган четланишлари ҳақида сигнал бериш;
эҳтимоли бор аварияли ҳолатларида ускунани автоматик ва масофадан туриб тармоқдан узиш;
ускунанинг автоматик ҳимояси, шу жумладан технологик параметрдан аварияли четланиш ҳолатларида, маҳсулотни тизимга ташлаш ва утиллаштириш;
кучланишнинг қисқа вақтли ўзгариб туришида ёки йўқ бўлиб қолганида назорат-ўлчов асбоблар ва автоматика (НЎА ва А)нинг ишчи ҳолатини автоматик равишда ушлаб туриш;
асосий кесувчи арматура ҳолати ва насос-компрессор ускуна ишлаши (тўхтаганлиги) тўғрисида диспетчер бошқарув пултига сигнал бериш;
дистпечер пултига товушли ва ёруғлик авария сигналини узатиш.
Технологик жараёнлар ва ишлаб чиқариш ускуналарини автоматлаштириш, бошқариш, назорат ва авариядан ҳимоялаш тизимларини ўта ишончли ишлашини таъминлаш учун лойиҳада қуйидагилар назарда тутилиши лозим:
технологик ускунанинг камида бир соат ишлаши учун зарур ҳаво олган НЎА ҳаво ресивери бўлиши;
ускунани аварияли тўхтатиш ва бўшатишни таъминловчи пневмоўтказгичли арматуранинг НЎА учун алоҳида ҳаво ресиверлари;
автоном манбадан (аккумлятор, батареядан) камида бир соат ишлаши учун (аварияли сигнал бериш, бошқариш, назорат қилиш, ёритиш ва ҳ.к. учун) авария шароити учун электр энергияси билан таъминлаш.
Технологик ускуна тузилишига кирувчи узатмалар, сигнал бериш, назорат ва бошқариш электр тизимларининг конструктив бажарилиши электр хавфсизлиги талабларига жавоб бериши лозим.
Яхши ясалган автоматик тартиблаш ва бошқариш тизимининг пневматик асбобларини таъминлаш учун, кўрсатилган асбобларни ясаган заводнинг техник ҳужжатларидаги талабларга биноан, ҳаво ёки тозаланган ва қуритилган маҳсулот газидан фойдаланиш керак. Бу мақсадлар учун таркибида заҳарли ва емирувчи -фаол моддалари бўлган газларни ишлатиш мумкин эмас.
Технологик муҳитдан намуна олиш, ҳамда тартибловчи ва назорат – ўлчов асбобларининг сездиргичларини ўрнатиш учун қурилмалар ишлатиш шароитига мос конструкцион материаллардан ясалиши лозим. Лойиҳавий ечимларда мустахкамликка ва герметикликка синалишидан олдин белгиланган мосламаларни ускунага йиғиб ўрнатилиши назарда тутилиши керак.