O‘bekiston Respublikasi Oliy Ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat Sharqshunoslik instituti

2. Ijtimoiy-siyosiy faollikni oshirishda saylovlar muhim o‘rin tutadi. Unda avvalo, saylovchilarning ixtiyoriy bergan ovozlariga binoan siyosiy institutlar legitimligi oshadi. Qolaversa, saylovlarda jamiyatdagi turli xil guruhlarning tinch raqobatdoshligi kutilganligi sababli ham saylash jarayonlari siyosiy ziddiyatlarni hal etishga olib keladi. Shuningdek, saylovlar aholi siyosiy manfaatlarini ifoda etuvchi siyosiy partiyalar, boshqa siyosiy tashkilotlarning faol harakatlari tufayli turli ekstremistik harakatlarni cheklab turadi. Shu bilan birga saylovlar fuqarolarning ijtimoiy-siyosiy ijtimoiylashuviga ko‘maklashadi. Saylovlardagi turli kampaniyalar, ularni ommaviy axborot vositalarida yoritish kabi tadbirlar saylovchilar siyosiy va huquqiy madaniyatlarini yuksaltiradi. Shuningdek, saylovlar fuqarolarning siyosiy jarayonlarda faol ishtirok etishiga qulay imkoniyatlar yaratadi.

O‘zbekistonda fuqarolar ijtimoiy faolligining o‘sib borishi ularning mamlakat davlat organlariga bo‘lgan saylovlardagi ishtirokida ham sezilmoqda. 1999 yil 5 dekabrda ikkinchi marta demokratik tamoyillar asosidagi Oliy Majlisga bo‘lgan saylovlarda 12,5 milliondan ortiq saylov huquqiga ega bo‘lgan fuqarolarning 95,03 foizi ishtirok etdilar. Unda 250 ta Oliy Majlis deputatlari saylandi. Shuningdek, 2000 yilning 9 yanvarida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentligiga saylovlar bo‘lib o‘tdi. Unda esa 12 million 123 mingdan ko‘proq saylovchilar ishtirok etdilar. «Fidokorlar» milliy demokratik partiyasi nomzodi Islom Abdug‘anievich Karimov nomzodi uchun 11 million 147 ming 621, yoki saylovchilarning 91,90 foizi ovoz berdilar.

2004 yil 26 dekabrda Oliy Majlis quyi qonunchilik palatasiga va mahalliy hokimiyat organlariga o‘tkazilgan saylovlarda fuqarolar ijtimoiy-siyosiy faolligi yanada oshdi. Shuningdek, 2006 yil may-iyun oylarida fuqarolar yig‘ini (oqsoqoli) va uning maslahatchilari saylovlarida oddiy fuqarolar demokratik saylovlarda ishtirok etib, o‘z fikrlarini bayon etdilar va xalq boshqaruvining quyi bo‘g‘iniga faol insonlar saylandilar.