O`bek tili va adabiyoti fakulteti o`bek tili va adabiyoti yoʻnalishi

Sinonimiyaning turli leksik qatlamlarga mansub bo’lishi
Sinonimik munosabatda bo’lgan so’zlar o’zbek tili lug’at boyligining turli leksik qatlamlariga mansubdir. Masalan, anglamoq (o’zb.)- tushunmoq (o’zb.); go’zal (umumtil.)-suluv (dial.); husn (ar.)- chiroy (f-t.); xat (ar.)-maktub (ar.)-noma (f-t.); kishi (o’zb.)-odam (ar.); ko’k (o’zb.)-osmon (t-f.)-falak (ar.); analiz (r-b.)-tahlil (ar.); tema (r-b.)-mavzu (ar.) kabi.


Sinonimiya va polisemiya
Sinonimiya va polisemiya o’rtasida ma’lum bir bog’lanish bor. Xususan, polisemantik leksema har bir ma’nosi bilan boshqa-boshqa sinonimik qatorlarga kirishi mumkin: olov yoqmoq va o’t yoqmoq (sinonimlar: olov va o’t), quyosh olovi va quyosh harorati (sinonimlar: olov va harorat), olov yigit va g’ayratli yigit (sinonimlar: olov va g’ayratli): bunda olov leksemasining “predmet” semasi so’nib, “belgi” semasi faollashgan.
Sinonimlar nutqda muhim uslubiy vosita sanaladi: ular nutqning ravon va ta’sirli bo’lishini, fikrning aniq va obrazli chiqishini ta’minlaydi.


Foydalanilgan adabyotlar:

1. Jumaniyozov R. Sinonimlarning ta`rifi masalasi. «O`zbek tili va adabiyoti» jurnali, 1970. ¹ 1. 24

2. Zikrillayev G`. Buyruq-istak mayli formalarini sinonimik munosatlari. «O`zbek tili va adabiyoti» jurnali, 1984. ¹ 6. 16-20- betlar.
3. Zikrillayev G`. O`tgan zamon formalarining sinonimik munosabatlari. «O`zbek tili va adabiyoti» jurnali, 1981. ¹ 5. 12- 17-betlar.
4. Isamuhammedova M. Sinonimlarning vujudga kelish yo`llari haqida ba`zi mulohazalari. «Tilshunoslik masalalari» to`plami, 1- kitob. – Toshkent, 1980.
5. Mavlonova X. Sinonimlar klassifikatsiyasiga doir. «O`zbek tili va adabiyoti» jurnali, 1978. ¹ 2.