О.ҚАюмов чет эл адабиёти тарихи илк урта асрлар, уйгониш даври ва XVII asr

Романнинг учинчи китоби. «Гаргантюа ва Пантагрюэль» романининг учинРоманнинг учинчи китоби 1546 йилда чиқади. Эпопеянинг биринчи қисми ёзилгандан буён ўн уч иил ўтган. Бу даврда реакция қутурган, католикларнинг «еретик»ларга қарши ур–йиқити кучайиб кетган эди. Кўп гуманистлар (Робер Этьен, Клеман Маро ва бошқалар) қувғин қилинади. Протестантизмга хайрихоҳлик билан қараб келган Франциск И ўз позициясини ўзгартиради. Рабле эса прогрессив ҳаракатдаги ўз мавқеини қўлдан бермайди. Унинг янги китобида ниқобланган формада сорбонначилар танқиди орқали монахларнинг ярамасликлари яна ҳам очиқроқ масхара қилинади («Монахлар яшамоқ учун емайдилар, балки емоқ учун яшайдилар» ва ҳоказо).
Турмуш билан алоқаси бўлмаган харомхўр ва бачкана олимлар устидан кулиш ёзувчининг ҳамма вақт диққат марказида туради. «Дарҳақиқат, ҳозирги вақтда арслоннинг ёли, отнинг яғрини, ҳўкизнинг шохи, қўтоснинг тумшуғи, бўрининг думи, эчкининг соқоли, қушнинг панжасидан ушлаб олиш осонроқ,– дейди Гаргантюа Панургнинг «билимдон» Труйогюн билан суҳбатини эшитиб,– лекин ҳеч ким бунақа файласуфни сўз билан тута олмайди».
Учинчи китобда, асосан, Панургнинг ҳаёти, унинг қараши акс эттирилади. Панургнинг уйланиш масаласи юзасидан руҳоний, табиб, фолбин, қонунчи ва бошқалар билан олиб борган суҳбатларида ўша замон ҳаётидаги салбий томонлар қаттиқ фош қилинади. Айниқса ёзувчи руҳонийларнинг риёкорлиги, амалдорларнинг икки юзламалиги билан чиқиша олмайди: «Қани, кўздан йўқолларинг, тақводорлар! Қараб турларинг ҳали, кунларингни кўрсатиб қўяман, итлар! Қани бу ердан кетларинг, икки юзламачилар!» деб хитоб қилади у учинчи китобнинг кириш қисмида. Лекин Рабле маърифатпарвар монарх ҳақидаги хаёлидан воз кечмаган бўлса–да, унинг мамлакатда адолатли тартиб ўрната олиш (қобилиятига ишончи бўшашгани сезилади. Унинг халққа ғамхўрлик қилиш ҳақидаги фикри эса аввалгидек қатъий эди. Рабле босиб олинган мамлакат халқларини талаш, эзиш, бўғиш ва уни темир таёқ билан идора қилишдан бошқа нияти бўлмаган золим ҳукмронлардан нафратланиб, халқ билан қандай муомала қилиш кераклигини айтади. «Худди янги туғилган бола каби халқни сут билан боқмоқ, парвариш қилмоқ, юпатмоқ лозим. Худди янги ўтказилган ниҳол каби уни тиргавучламоқ, мустаҳкамламоқ, ҳар қандай тўфон, балолар ва шикаст етказишдан сақламоқ керак. Худди узоқ давом этган ва оғир касалдан секин–аста тузалаётган киши каби уни эркаламоқ, эҳтиёт қилмоқ, кучга киритмоқ керакки, у бутун дунёда қирол ва ҳукмронлар йўқлигига ишонч ҳосил қилсин, уларнинг ўзаро душманлигидан даҳшатга тушсин ва уларнинг дўстлигидан фахрлансин».