O ‘zbekiston Respublikasida to‘lov tizimi va uning rivojlanish bosqichlari

–2014 yillar Markaziy bankning Kliring tizimi bo‘yicha ma’lumot 

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013 yil 27 iyundagi “O‘zbekiston 

Respublikasining milliy axborot-kommunikatsiya tizimlarini yanada rivojlantirish chora-

tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-1989-sonli qarori bilan respublika “Elektron hukumat” 

tizimining kompleks axborot tizimlari tarkib

iga Markaziy bankning “Chakana to‘lovlarni 

real vaqt rejimida amalga oshirish kliring tizimini yaratish hamda xizmat 

ko‘rsatuvchilarning billing tizimi bilan integrallash” loyihasi ham kiritilgan bo‘lib, mazkur 

Kliring tizimi amaliyotga tatbiq etildi. 

Ushb

u tizimni yaratishdan maqsad unga tijorat banklari filiallari, kassalari va O‘zbekiston 

banklari assotsiatsiyasi qoshidagi Yagona umumrespublika Protsessing markazini 

ulagan holda, jismoniy shaxslarga soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarni, shuningdek 

---

kom

munal xizmatlar va mobil aloqa operatorlari uchun to‘lovlarni real vaqt rejimida 

amalga oshirish imkoniyatini yaratishdan iborat. Shuningdek, mazkur tizim mijozlarga 

kunu-

tun bank hisobvaraqlariga masofadan xizmat ko‘rsatish va bank infokiosklari orqali 

ishlash imkoniyatini berdi. 

Kliring tizimi bilan Davlat soliq qo‘mitasi axborot tizimi, shuningdek, “O‘zbekenergo” DAK 

hamda “O‘ztransgaz” AKning billing tizimlari integratsiya qilingan holda soliq va boshqa 

majburiy to‘lovlar hamda elektr energiyasi va gaz iste’moli to‘lovlarini real vaqt rejimida 

amalga oshirish imkoniyati yaratildi. 

Shu bilan birga, “O‘zkart” banklararo chakana to‘lov tizimi faoliyatini tartibga solish va 

uning faoliyatini samarali tashkil etish maqsadida, Markaziy bank huzuridagi 

Axborotl

ashtirish Bosh markazida “Banklararo universal netting axborot tizimi” dasturiy 

majmuasi ishga tushirilishi munosabati bilan “O‘zkart” tizimida Hisob-kitoblarni amalga 

oshiruvchi bank vazifalari O‘zbekiston Respublikasi Tashqi iqtisodiy faoliyat Milliy 

bankining Banklararo hisob-

kitob markazidan O‘zbekiston Respublikasi Markaziy 

bankining Hisob-

kitoblar markaziga o‘tkaziladi. Bunda o‘zaro majburiyatlar bo‘yicha 

hisob-kitoblar tijorat banklarining Markaziy bankning Hisob-kitoblar markazida ochilgan 

vakillik hisobvaraqlari orqali amalga oshirilib, tizim xarajatlarini kamayishiga olib keladi 

va tijorat banklari o‘z mablag‘laridan samarali foydalanishlariga imkon beradi. 

Xulosa qilib aytganda, chakana to‘lovlarni real vaqt rejimida amalga oshirish Kliring tizimi 

PQ-1989-

sonli qarori bilan belgilangan muddatlarda ishga tushirilgan bo‘lib, hozirgi 

vaqtda bank tizimi tomonidan ushbu axborot tizimini takomillashtirish va joriy qilish 

doirasini kengaytirish ishlari olib borilmoqda.