O ‘zbekiston Respublikasida to‘lov tizimi va uning rivojlanish bosqichlari

4-bosqich 

2002 yil 

To‘lovlarni real vaqtda o‘tishini ta’minlash va tijorat banklariga yagona vakillik 

hisobvarag‘i orqali xizmat ko‘rsatish bo‘yicha texnologiya tanlanib, ushbu bo‘yicha texnik 

topshiriq, ishlab chiqildi va banklararo to‘lovlarni yagona vakillik hisobvarag‘i orqali 

o‘tkazish hamda banklarda axborotlashtirilgan axborot tizimini tashkil etish bo‘yicha 

dastur yaratildi. 

Tijorat banklarining banklararo to‘lovlarni yagona vakillik hisobvarag‘i 

orqali amalga oshirish tizimiga o‘tishi 2002 yilning iyun oyidan boshlandi. 

To‘lov tizimini takomillashtirish maqsadida xalqaro tender o‘tkazilib, tender g‘olibi bilan 

mavjud bank telekommunikatsiya tarmog‘ini rivojlantirish loyihasi bo‘yicha shartnoma 

tuzildi. 

Plastik kartochkalar bilan hisob-

kitoblarni yo‘lga qo‘yish maqsadida to‘lovlarni amalga 

oshiradigan milliy tizim yaratish konsepsiyasi tavsiyanomalar va sxemalar ishlab chiqildi. 

Respublikamizda mavjud yirik banklar, xususan TIF Milliy bank, Asaka bank, 

Sanoatqurilish banki, Xalq banki va Paxta banklarida plastik kartochkalar orqali 

to‘lovlarni tashkil qilish yo‘lga qo‘yildi. 

2003 yil 

Tijorat banklarini banklararo to‘lovlarni yagona vakillik hisobvarag‘i orqali amalga oshirish 

tizimi 2003 yil 8 sentabrda to‘liq ishga tushirildi va barcha banklarda markazlashtirilgan 

axbor

ot tizimi tashkil etildi. Bu banklarga kundalik to‘lovlar o‘tkazish uchun band bo‘lgan 

mablag‘larni bir qismini bo‘shashiga va ularni o‘rinli aktivlarga joylashtirishga, bank o‘z 

filiallarini mavqeini tahlil qilib kerakli chora ko‘rishga, bankning kunlik yagona balansi 

---

uning likvidliligini, tavakkalchiliklarini, majburiyatlarni, o‘z kapitalini aniq ifoda etishga 

imkon beradi. 

Shuningdek, Jahon banki krediti hisobiga tuzilgan shartnomaga asosan Bank 

telekommunikatsiya tarmog‘ini rivojlantirish loyihasini amalga oshirish ishlari 

bajarilayapti, shuningdek, respublika moliya tuzilmalarini banklararo ma’lumot uzatish 

tarmog‘iga ulash va o‘zaro ma’lumot almashinuvining elektron tizimini yaratish bo‘yicha 

ishlar olib borildi. 

2004 yil 

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2004 yil 24 sentabrda qabul qilingan 

“Plastik kartochkalar asosida hisob-kitob qilish tizimini yanada rivojlantirish chora-

tadbirlari to‘g‘risida”gi 445–sonli Qarori bilan ushbu tizimni kengaytirish borasidagi ilk reja 

ko‘rsatkichlari, shuningdek to‘lovlarni plastik kartochkalar orqali qabul qilish terminallari 

bilan jihozlanadigan ob’ektlar ro‘yxati tasdiqlandi. Shu bilan bir qatorda, mazkur qarorga 

muvofiq mamlakatda Yagona umumrespublika protsessing markazi tashkil etildi. Mazkur 

qarorga muvofiq, barcha tijorat banklari plastik kartochkalar tizimida ish olib borilishiga 

zamin yaratildi.