O `zbеkiston rеspublikasi xalq ta'limi vazirligi

4.Ijtimoiy chekinish. Ijtimoiy chekinish tushunchasi ijtimoiy me'yor tushunchasi bilan bog`liq. Ijtimoiy me'yor-bu jamiyat rivojlanishining ma'lum bosqichida insonlar yoki ijtimoiy guruhlar faoliyati va xulq-atvoridagi yo`l qo`yilgan yoki mumkin bo`lgan qoidalar, hatti-harakatlar andozasidir. Ijtimoiy chekinish yoki og`ishlarning oldini olish va tartibga solib borish uchun qadimda turli xil afsonalar, an'analar va diniy marosimlar yaratilgan.
Ijtimoiy me'yor ikkita guruhga ajratiladi:
▪ Universal, ya'ni jamiyayatdagi barcha insonlarga xos.
▪ Xususiy, ya'ni jamiyatdagi ma'lum guruh yoki ma'lum kasb egalari xos me'yorlardir Ijtimoiy me'yorlarni, shuningdek huquqiy, ma'naviy, siyosiy, diniy va q.k.deb ham guruqlarga ajratish mumkin.
Ijtimoiy me'yorlar va insonlarning ulardan oqishi yoki chekinishi ular yashab turgan jamiyatning ajralmas faktori bo`lib hisoblanadi. Bolalar orasidagi ijtimoiy oqish esa uning o`sha jamiyatda salbiy sifatlar ta'sirida tarbiyalanishi, salbiy ijtimoiy guruhga kirishga, ijtimoiy rolni egallab, ijtimoiy tajribalarni o`rganishi sifatida xarakterlanadi. Pedagogika buni “tarbiyasi oqir bolalar” deb yuritishadi.
Ya'ni bu bolalarning hatti-harakatlari, xulq-atvorlari jamiyat tan olgan me'yorlarga zid. Ijtimoiy pedagogning ish faoliyati esa shunday oqishlarni profilaktika hamda reabilitatsiya qilishga qaratilgandir.
M. A. Galaguzova tomonidan turli og’ish turlarining tasnifi quyidagicha berilgan:

Jismoniy	Ruhiy	Pedagogik	ijtimoiy
-kasallik, -ko’rish qobiliyatining buzilishi, -eshitish qobiliyatining buzilishi.	-ruhiy rivojlanish- ning to’xtab qolishi, -aqliy qoloqlik, -nutq buzilishi, -iqtidorlilik.	-umumiy o’rta ta’lim olishdan chetga chiqish, -kasbiy ta’lim olishdan chetga chiqish.	-yetimlik, -xulq-atvor normasidan og’ish: aroqxo’rlik; norkamaniya; taksikomaniya; foxishabozlik; daydilik va b.

ijtimoiy pedagogning og’ish xulq-atvorli bolalar bilan ish yuritishi og’ishlar profilaktikasi, muayyan norma va qoidalarni buzishni oldini olish, shuningdek xulq-atvorida u yoki bu og’ish aniqlangan bolalarning reabiliatatsiyasiga qaratilishi lozim.