O zbekiston respublikasi sogliqni saqlash vazirligi toshkent pediatriya tibbiyot instituti

Y A D R O
H u ja y ra y ad ro si - h u ja y ra la rd a irsiy b c lg ila m i saq lo v ch i va tash u v ch i 
h am d a o q sil sitczin i b o sh q a ru v c h i tu zilm ad ir. Y ad ro d a D N K m o lck u lalari 
rc d u p lik a tsiy a (q ay ta h o sil b o 'lish ) q ilin a d i, D N K , i-R N K sin tczlan ad i va l- 
R N K , r-R N K la r tra n sk rip siy a q ilin ad i. Y ad ro d a r-R N K tu tu v c h i rib o so m alar 
h o sil q ilin a d i va o q sil scn tczi u c h u n sito p lazm ag a u zatilad i (sx em ag a qarang 
46 b et)
Y adro tark ib ig a y ad ro q o b ig 'i (k a rio le m m a ), x ro m atin , y a d ro c h a va 
k ario p la z m a kiradi.
Y adro q o b ig 'i - k a rio le m m a y a d ro n i sito p lazm ad an ajratib turadi. 
K a rio le m m a ta s h q i va ich k i m c m b ra n a la rd a n tu zilg an . T ash q i y adro 
m cm b ran asi 
y u z a sid a
rib o so m a la r 
jo y la sh g a n
b o 'lib , 
b u
m cm b ran a 
cn d o p la z m a tik to 'm i h o sil q ilish d a ish tiro k ctadi. Y adro q o b ig 'i m cm b ran alari 
orasid a p c rin u k lc a r b o 'sh liq b o 'lad i. H a r b ir m c m b ra n a q alin lig i o 'rtach a 10 
nm .
Y ad ro q o b ig 'id a y ad ro tc s h ik la ri p o ro s o m a k o m p lek si jo y lash ad i. 
T e sh ik la r d -o 'rta c h a 70-80 nm . T e sh ik la rd a u ch q a to r (h a r q ato rd a 8 tad an ) 
g ra n u la la r jo y la sh g a n . (1 8 -rasm ) va ular o 'rta d a y o tg an g ran u la b ilan m ay d a 
iplar y o rd am id a b irlashgan. S h u n d ay q ilib b ir p a ro so m a d a ja 'm i 25 ta g ran u la 
bo'ladi.
18 -ra sm .P o ro so m a la m in g tu z ilish i.(sx e m a )
41

---

1. 
p c rin u k lc a r b o 'sh liq . 2 .ich k i m cm b ran a. 3 .ta sh q i m cm b ran a. 4. 
p crifcrik d o n ach alar. 5. m ark aziy donacha. 6. d o n a ch alarg a y o p ish g an
fibrillalar. 7. tc s h ik diafragm asi. 8. x ro m atin fibrillalari.
19-rasm . Y adro. E u x ro m a tin , g c tcro x ro m atin va x ro m o so m a.
Y adro fao llash g a n d a tc sh ik la r soni orlib boradi va b ir y ad ro q o b ig ’ida 
m in g lab p o ro s o m a la r bo'ladi.
X ro m a tin y a d ro n in g to 'q b o 'y alu v ch i k o m p ak t q ism i b o'lib h iso b lan ad i.
H u ja y ra d a o q sil sin tc z i k o 'rsatilg an . (sxcm a).
E lck tro n m ik ro sk o p o slid a x ro m atin yo k i (x ro m o so m a ) fibrillalardan 
tuzilgan. H u ja y ra bo linish vaq tid a x ro m atin ip lar z ic h la sh a d i, k o n d c n sa tsiy a
x o latig a (z a n jirsim o n b o 'lib ) k clad i, x ro m o so m a (x ro m o s-b o 'y o q , som a- 
ta n a c h a ) b o 'y a lu v c h i lan ac h ag a aylanadi. In lcrfazad a sp irallar b o 'sh a sh a d i, 
d c k o n d c n sa lsiy a y u z bcradi. X ro m o so m a n in g to'liq d c k o n d c n sa tsiy a la sh g a n
q ism i e u x ro m a tin , to 'liq k o n d cn sa tsiy a la sh g a n q ism i g c tc ro x ro m a tin - 
k o n d c n sa tsiy a la sh g a n x ro m atin dcyiladi. (19-rasm ). S iy rak lash g an e u x ro m a tin
О •
0