O `zbekiston Respublikasi Sog`liqni saqlash vazirligi Toshkent farmatsevtika instituti Farmatsevtik kimyo kafedrasi dori vositalarining instrumental tahlil usullari fanidan o`quv-uslubiy majmua

Muskahkamlanganqatlamliplastinkalarnitayyorlash.

Odatdaplastinkalargamaxsusmoslama - qo‘ldatayyorlanganaplikataryordamidayupqaqatlamliplastinkalartayyorlanadi. Lekinsifativaajratishxususiyatibilan, qatlamibirtekisligibilanRf - o‘lchamigata’siribo‘yichaturliplastinkalardanfoydalanilanishmumkin. Qo‘ldatayyorlanadiganplastinkalarsodda, qulayvahechqandayortiqchasarf-harajatlarnitalabqilmaydi. Shuninguchunko‘pxollardaplastinkalarodatdaqo‘ldatayyorlanadi.

Namunalarni xromatografikplastinkagatomizish.

Buninguchunmiqdortahlilibilanbog‘liqtahlillarda, odatdakalibrovkaqilinganmikropipetkalardanfoydalaniladi. Sifattahliliolibborilayotganda, namunalarnikapillyarnaychayordamidatomiziladi, namunalarnishuningdek, shpatelyokiskalpelbilantomizishmumkin. SHpateluchidatajribaorqaliyig‘ilganmoddabo‘lib, uningyonigaerituvchiningtomchisiog‘izilib,so‘ngshpatelqiyalashtirilibmoddabilanaralashtiriladi.Moddaerib, eritmahosilbo‘ladivaunixromatogrammaningstartchizig‘igatomiziladi. SHundayusulbilanmaydalangantabletkalarnixromatogrammagatomiziladi.

Namunanibirnuqtagatomizmaslikkaharakatqilishkerak, chunkibundareagentpurkabxromatogrammako‘rilgandamoddauzunchiziqlidog‘shaklidabo‘ladi. Aralashmakomponentlariushbuxolatdaajratilmasligimumkin. YOpishtirilganqatlamdastartdagidog‘ningdiametri 3-4 mmdanoshmasligikerak, yopishtirilmaganqatlamdaesa 6-8 mm. Moddalareritmasiniuzunchiziqshaklidatomizilsayaxshinatijalarolinadi. Buchiziqlar 1 dan 4smgachauzunlikdailojiborichaingichkabo‘lishikerak.


Xromatografiyaqilish
To‘g‘rikeladiganerituvchilarsistemasinitanlashunchaqiyinemas.YUpqaqatlamlixromatografiyaniafzalliklaridanbirierituvchilarsistemasiniqutbliginio‘zgartiribmoddaniyaxshiajratishzonasigayo‘naltirishmumkin.
ZarursistemanioldindantayyorlashuchunSHtalusuliqo‘llanadi. Buusulbo‘yichaplastinkaningstartchizio‘igabirnechanuqtagaaralashmadantomiziladi. So‘ngbunuqtalargapipetkaerdamidahar- xilerituvchilarsistemasidantomiziladi. Ushbuusulbilanqilingankichikaylanmaxromatogrammalarqaysisistemaqandaynatijaberishiniyaqqolko‘rsatadi. Sistemanianiqlashningya’naboshqausulibo‘yichauzunshishanaychagasorbentqatlamisolib, so‘ngungamoddalararalashmasitomiziladivaprobirkadako‘riladi.
Xonaharoratiningo‘zgarishinatijalarigadeyarlita’sirqilmaydi. Rf - o‘lchaminingo‘zgarishiasosanharoratoshishibilanvaxonaningnisbiynamligio‘zgarmagandayuzberadi. Xromatografikjarayonningfaqatog‘zimaxkamyopiladaganduchkelganidishdao‘tkazishmumkin. Kameragermetikyopilishikerak, chunkierituvchilarbuO‘lanibketishikerakemas.
Aksxoldaxromatografiyajarayonibuziladi. Aksinchako‘pkomponentlisistemalarningtarkibio‘zgaradi. Amaldakichikxajmdagikameralarqulaydir.
Xromatografiyaqilishdanoldinkameranierituvchilarsistemasigato‘yintirishtavsiyaetiladi. To‘yintirilgankameralarniqo‘llash "chetlash" effektinioldiniolishi, yokiRf -qiymatiningo‘lchaminixromatogrammaningo‘rtasidavachekkasidahambirxilbo‘lishinita’minlaydi.
YUpqaqatlamlixromatogrammadaerituvchilarsistemasiniko‘pinchayuqorigaqaratibharakatlantiriladi. Ko‘pkomponentlisistemalarbilanishlangandaxromatografiyaqilayotgandasistemaningtarkibio‘zgaradi. SHusabablihargalyangisistematayyorlashkerak. Gemogenazeotroparalashmalarsistemasidanfoydalangandatarkibdao‘zgarishiyuzbermaydivashusababliundao‘ntagachaxromatogrammaolishmumkin.