O zbekiston respublikasi so g L iq n I saqlash

anterioris)  bor.  Uning  orqasida  o ‘mrov  osti  arteriya  egati  (sulcus 

arteriae  subclaviae),  oldida  esa  o ‘mrov  osti  venasining  egati 

(sulcus  venea  subclaviae)  mavjud.  Ikkinchi  qovurg‘aning  (costa 

secunda) tashqi yuzasida oldingi tishsimon mushak g ‘adir-budurligi 

(tuberositas musculi serrati anterioris) bor.

Rentgenoanatomiyasi.  Ko‘krak  qafasini  hosil  qiluvchi  suyak- 

lardan  to‘g‘ri  rentgenogrammada  faqat  qovurg‘alaming  soyasi  ko‘- 

rinadi.  Qovurg‘alaming  soyasi  rentgenogrammada  qiya  yo‘nalgan 

hoshiya  shaklida  ko‘rinadi.  Qovurg‘alar  qiya  yo‘nalgani  uchun  rent­

genogrammada  uning  orqa  qismi  soyasi,  oldingi  qismi  soyasiga 

qavatlanadi.  Shuning  uchun  rentgenogrammada  qovurg‘alar  ichida 

o‘pka  to‘qimasi  ko‘ringan  to‘rtburchak  shaklidagi  katakchalar  hosil 

qiladi.  Qovurg‘aning  orqa  qismi  soyasi  gorizontal  joylashib,  umurt- 

qadan  ko‘krak  qafasining  lateral  chetiga boradi  va  qovurg‘a  o ‘zining 

bo‘ylama  o ‘qi  atrofida  buralib  pastga  tushaboshlaydi.  Qovurg‘aning 

oldingi  qismi  soyasi  ko‘krak  qafasining  lateral  chekkasidan  bosh- 

lanadi  va pastga qiyshiq yo‘naladi.  Uning  qavariqligi  pastga  qaragan. 

Qovurg‘aning  oldingi  qismi  soyasi  o ‘z yo‘nalishida  uning  orqa  qismi 

soyasini kesib o ‘tadi. Qovurg‘alaming tog‘ay qismi yaxshi ko‘rinmaydi.

Yangi  tug‘ilgan  chaqaloqda  7  juft  chin,  2  ju ft  soxta  va  3  juft 

yetim  qovurg‘alar  boiadi.  Ulaming  qovurg‘asi  ikki:  suyak  va  tog‘ay 

qismlardan  iborat.  Bu  qismlaming  bir-biriga  nisbati  kattalamikiga 

o ‘xshaydi.  Qovurg‘a  boshchasi  va  do‘mboqchasi  tog‘aydan  iborat. 

Qovurg‘a  bo ‘yinchasi  suyak  va  tog‘ay  qismlardan  iborat  bo‘lib, 

uning  tog‘ay  qismi  qovurg‘a  boshchasi  va  do‘mboqchasini  bir-biri 

bilan  qo‘shib  turadi.  Qovurg‘aning  tanasi  yumaloq,  qovurg‘a  egati 

va burchagi yaxshi bilinmaydi.

Erta  bolalik  davrida  qovurg‘alar  o ‘sishi  tezlashadi.  Uning  orqa 

qismi  bo‘yinchasi  hisobiga  uzayadi.  Oldingi  qismi  tez  o ‘sib  tanasi

48

---

yassilanadi va ichkariga qarab buriladi.  Bolalikning birinchi davrida 

qovurg‘a o ‘sishda davom etadi va uning burchagi aniq bilinadi.

Bolalikning ikkinchi davrida qovurg‘a boshchasi va do‘mboqchasi 

uchun  ikkilamchi  suyak  nuqtalari  paydo  bo‘ladi. 

U  tana  bilan 

1 8 - 2 5   yoshda birikadi.  X qovurg‘a tog‘ayi  qovurg‘a ravog‘i  bilan 

qo‘shiladi  va  bu  davrda  7  ju ft  chin,  3  juft  soxta  va  2  juft  yetim 

qovurg‘alar bo ‘ladi.  Balog‘at davrida qovurg‘alarning relyefi  paydo 

b o ‘lib, bo‘yincha tog‘ayi yo‘qoladi.  Suyak nuqtalari o ‘zaro birikadi.