O‘ zbekiston respublikasi oliy va o‘ rta max sus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Kredit portfeli b
o‘
yicha cheklovlarni bank kapitali zaxiralar 
summasiga nisbati
20 
№
  Kreditlash sohasi 
Cheklov miqdori 
1.  Bir kompaniya uchun 
10-20% 
2 
Bir guruh kompaniyalar uchun 
25-50% 
3 
Sanoatning birgina tarmo
g‘
i uchun 
50-100% 
4 
O‘
zaro bo
g‘
liq tarmoq uchun 
200-500% 
5 
Bozor segmenti 
1000-1500% 
6 
Uzoq muddatli kreditlar 
500-600% 
 
Demak,  quyidagi  jadvaldan  shu  narsa  k
o‘
rinadiki  kredit 
berayotgan  bank  bir  kompaniya  uchun 
o‘
z  kapitalining  10-20  %  dan 
ortiq kredit bermasligi kerak.  
Bir  guruh  kompaniyalar  uchun  esa 
o‘
z  kapitalining  25-50%  dan 
ortiq kredit bermasligi kerak.  
Sanoatning  bir  tarmo
g‘
ida  faoliyat  olib  borayotgan  korxona  va 
kompaniyalarga kapitalning 50-100 %dan ortiq kredit berilsa, bank 
o‘
z 
kredit portfelini risk (xavf) ostiga q
o‘
ygan b
o‘
ladi. 
Xuddi shunday 
o‘
zaro bo
g‘
liq tarmoqda faoliyat olib borilayotgan 
korxonalarga va kompaniyalarga kapitalning 2 yoki 5 baravaridan ortiq 
kredit berilmasligi lozim. 
Bozor  segmenti  deganda  korxonalar,  hukumat,  aholi  kabilar 
tushunilishi  kerak.  Bozor  segmentiga  beriladigan  kreditlar  kapitalning 
10 yoki 15 barovaridan oshmasligi kerak. 
Tijorat  banklarini  kreditlar  b
o‘
yicha  y
o‘qotishlarga ta’sir etuvchi 
omillari  tahlili  natijasida  Farbiy  Yevropa  bankirlari  ichki  omillarni 
ta’siri ko‘
p degan xulosaga keldil
ar. Jahon Banki ma’lumotlariga ko‘
ra 
kredit y
o‘
qotishlarini 67 foiziga bankning ichki omillari sabab b
o‘
lsa, 33 
foizi esa tashqi omillar sabab b
o‘
ladi. 
Ssudalar bo‘yicha yo‘qotishlar uchun zaxiralarni tashkil qilish va 
ulardan foydalanishdagi xatolar: 

 
ssud
aning ta’minot kriteriyasi bo‘yicha noto‘g‘ri tasniflanganligi 
risk  guruhi  o‘zgarganda  zaxira  korrektirovkasi  o‘z  vaqtida  amalga 
oshirilmaganligi; 
                                                           
20
 Buz-Allen Gamilton. Vashington D.S,2001 y. 

---

128 
 
16-jadval