O‘ zbekiston respublikasi oliy va o‘ rta max sus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

VIII.
 
PLASTIK KARTOCHKA AMALIYOTLARI B
O‘
YICHA 
 
Filialda  174  dona  t
o‘
lov  terminallari  mavjud  b
o‘
lib,  shundan  103 
dona terminal savdo shoxobchalariga 
o‘
rnatilgan, 20 dona terminal filial 
kassalariga 
o‘
rnatilgan, 17 dona terminal bank omborida saqlanmoqda, 8 
ta terminal qayta dasturlanmoqda, 10 ta terminal Bekobod filialiga taqdim 
qilingan va Bosh 
bankka ta’mirlash uchun berilgan jami 16 ta terminal 
hozi
rgi kungacha ta’mirlanmagan
: 
- 2 ta holatda terminal ijarasi b
o‘
yicha bank daromadi 
o‘
z vaqtida 
undirilmagan. 
-  28.12.2018-yilga  qadar  bank  tarifida  chet  el  valyutasidagi  plastik 
kartochkalar qoldi
g‘
iga yillik 2 foiz daromad hisoblanishi k
o‘
zda tutilgan 
bo
‘
lib,  02.01.2019-yil  sanasiga  22402840-202  hisobvara
g‘
ida  2097,38 
AQSh  dollari  miqdorida  qoldiq  mavjud  b
o‘
lgan.  Ushbu  qoldiq 
hisoblangan  foizlarning  mijozlar  plastik  kartochkalariga 
o‘
z  vaqtida 
kirim  qilinmaganligi  natijasida  yuzaga  kelgan.  01.12.2018-yil  sanasiga 
qadar  jami  115,82  AQSh  dollari  yopilayotgan  plastik  kartochkalarga 
avtomatik  ravishda 
o‘
tkazilgan.  Bu  borada  filial  tomonidan  Bosh 
bankning  tegishli b
o‘
linmasiga  murojaat  qilingan  b
o‘
lib,  hozirgi  kunga 
qadar  dasturga 
o‘
zgartirish
 
kiritilmagan. 
Hisobvaraqda  qolgan  1981,56 
AQSh  dollariga  aniqlik  kiritib,  natijasi  b
o‘
yicha  Ichki  audit 
departamentiga ma’lumot berilishi tavsiya etildi.
 
-
 
3  ta  fuqaro  plastik  kartochkasiga  kirim  qilingan  dividend 
summasidan undirilishi lozim b
o‘
lgan bank daromadi 1 ta fuqaro plastik 
kartochkasidan undirilgan. 
Tekshiruv jarayonida rozilik xati olindi;
 
-
 
2  ta  fuqaro  plastik  kartochkasiga  kirim  qilingan  dividend 
summasidan  jami  147,8  ming  s
o‘
m  bank  daromadi  undirilmaganligi 
aniqlandi va 
tekshiruv jarayonida undirildi;
 
-
 
mijozlar  plastik  kartochkalarini  yopish  hamda  kartochkadan 
kartochkaga  pul  mabla
g‘
larini  k
o‘
chirish  uchun  kartochka  egalari 
tomonidan taqdim qilingan arizalar tartibli tikib borilmagan; 
-
 
mijozlar  plastik  kartochkalarini  ularning  arizalariga  asosan 
yopishda 5 ta holatda arizalar t
o‘
liq rasmiylashtirilmaganligi aniqlandi va 
tekshiruv jarayonida t
o‘g‘
rilandi;
 

---

314
 
-  ish  haqi  loyihasi  b
o‘
yicha  tashkilotlar  bilan  imzolangan 
shartnomalarda shartnomaning ajralmas qismi b
o‘
lgan 3 ta ilova:  
1.  Kartochka  egalariga  t
o‘
lovni 
o‘
tkazib  berishni  tashkillashtirish 
y
o‘
riqnomasi;  
2. Tashkilotning mas’ul shaxslari ro‘
yxati;  
3. Elektron r
o‘
yxat shakli  mavjud emas. Ish haqi loyihasi b
o‘
yicha 
shartnomaning  ikkinchi  ilovasi  mavjud  emasligi  ish  haqi  t
o‘
lov 
qaydnomalaridagi  imzolar  va  muhrning  haqiqiyligini  tekshirish 
imkoniyatini cheklaydi. 
Kamchilik tekshiruv jarayonida qisman bartaraf 
qilindi, qolgan qismining bartaraf qilinishi nazoratga olinishi lozim;
 
-
 
tekshirishga  taqdim  qilingan  bir  varaqdan  ortiq  b
o‘
lgan  t
o‘
lov 
qaydnomalarining  deyarli  barchasining  har  bir  vara
g‘i tashkilot mas’ul 
shaxslari  tomonidan  imzolanmagan  va  muhrlanmagan.  T
o‘
lov 
qaydnomaning  faqat  oxirgi  vara
g‘i  mijoz  mas’ul  shaxslari  tomonidan 
imzolangan va muhrlangan; 
-
 
plastik  kartochkalardan  plastik  kartochkalar  ishtirokisiz  chiqim 
qilinayotgan 
o‘
tkazmalar  uchun  mijozlar  tomonidan  taqdim  qilingan 
arizalar filial devonxonasida r
o‘
yxatdan 
o‘
tkazilmagan va jurnal yuritilib 
qayd qilib borilmaganligi aniqlanib, 
tekshiruv jarayonida jurnal yuritildi;
 
- tekshiruv davri orali
g‘
ida 23100 hisobvara
g‘
ida jami 40448,6 mln. 
s
o‘
m aylanma amalga oshirilgan b
o‘
lib, shundan tanlov asosida Toshkent 
shahar 
IIBB 
qoshidagi 
q
o‘
riqlash 
boshqarmasining 
(23110000400447995106) 
01.01.2018-yildan 
15.06.2018-yilgacha 
b
o‘
lgan davr orali
g‘
idagi ish haqi qaydnomalari b
o‘
yicha jami 3090,98 
mln. s
o‘
mlik t
o‘
lovlarning plastik kartochkalarga t
o‘g‘
ri kirim qilinishi 
tekshirildi.  Filial  tomonidan  ishchi  guruh  tuzib,  qolgan  37357,62  mln. 
s
o‘
mlik  aylanmalarning  t
o‘g‘
ri  amalga  oshirilganligini,  ish  haqi  va 
boshqa  maqsadlar  bilan  kelib  tushgan  mabla
g‘
larni  tegishli  plastik 
kartochkalarga t
o‘g‘
ri kirim qilinganligini inventarizatsiya qilib, qilingan 
ishlar  b
o‘
yicha  2019-yil  1-avgustgacha  Ichki  audit  departamentiga 
hisobot berilishi tavsiya qilinadi. 
Toshkent shahar IIBB qoshidagi q
o‘
riqlash boshqarmasining ish haqi 
qaydnomalariga  asosan  ish  haqi  va  unga  tenglashtirilgan  t
o‘
lovlarning 

---

315
 
plastik  kartochkalarga  t
o‘g‘
ri  kirim  qilinishi  tekshirilganda  quyidagi 
kamchiliklar aniqlandi: 
•
 
ish  haqi  qaydnomalarini  rasmiylashtirishda  10  ta  holatda 
kamchilik 
aniqlanib, 
tekshirish jarayonida bartaraf qilindi; 
•
 
5 ta holatda ish haqi qaydnomalariga asosan tashkilot xodimlariga 
t
o‘
lanishi  lozim  b
o‘
lgan  jami  517,5  ming  s
o‘
m  mabla
g‘
  tashkilotning 
boshqa xodimlariga kirim qilinganligi aniqlandi va 
tekshiruv jarayonida 
kamchilik bartaraf qilindi;
 
•
 
ish  haqi  qaydnomaga  asosan  tashkilot  xodimiga  kirim  qilinishi 
lozim  b
o‘
lgan  jami  900,0  ming  s
o‘
m  ish  haqi  summasi  boshqa  shaxs 
(ukasi)ning plastik kartochkasiga kirim qilingan. 
Rozilik xati olindi.
 
OST fayli IABS tizim osti dasturida tashkilotlar ish haqlarini plastik 
kartochkalarga  avtomatik  ravishda  (OST  fayl  bilan)  kirim  qilinganda 
t
o‘
lov qaydnomasining raqami va sanasi, shuningdek
‚
 qaysi oy ish haqi 
kirim  qilinganligi  buxgalteriya 
o‘
tkazmasining  t
o‘
lov  maqsadida 
k
o‘
rsatilmasdan  qoladi.  Bu  borada  IABS  dasturiga  q
o‘
shimcha  kiritish 
tavsiya  etiladi.  Shuningdek
‚
  ijro  etilgan  qo
g‘
oz  shaklida  tasdiqlangan 
qaydnomaga t
o‘
lovlarni amalga oshirgan xodim ismi sharifi, ijro etilgan 
sana va OST fayl nomini qayd etish tavsiya etiladi. 
Boshqa filiallarda ochilgan plastik kartochkalarga INPS fayl bilan 
t
o‘
lab berilgan t
o‘
lovlar b
o‘
yicha IABS dasturida hisobot shakllantirish 
imkoniyati  mavjud  emas.  Ushbu  holat  INPS  fayllar  bilan 
o‘
tkazilgan 
t
o‘
lovlarni  nazorat  qilish  va  tekshirish  imkoniyatini  cheklashi  sababli 
IABS dasturiga tegishli hisobot shaklini kiritish tavsiya etiladi. 
(mas’ul xodim
lar: X.Sharipov, G.Hamrayev, Sh.Mirzayev). 
Bank  filialida  Pul  q
o‘
yilgan  kamchiliklarni  bartaraf  qilish, 
kelgusida  takrorlanishini  oldini  olis
hda xodimlar mas’uliyatini oshirish 
maqsadida tegishli chora-tadbirlar k
o‘
rish uchun 
“A” bankning Toshkent 
shahar mintaqaviy filialiga yozma k
o‘
rsatma berishni maqsadga muvofiq 
deb hisoblayman.