O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol


  Qarang:  Рой  М.  История  индийской  философии.  М .,  1958,  3 4 4 -3 5 4 -



Download 10,33 Mb.
Pdf ko'rish
bet12/412
Sana12.09.2021
Hajmi10,33 Mb.
#172143
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   412
Bog'liq
Inson falsafasi. Choriyev A

1  Qarang:  Рой  М.  История  индийской  философии.  М .,  1958,  3 4 4 -3 5 4 - 

betlar.

2  Qarang:  Чаттверджи  С.  и  Датта  Д.  Введение  в  индийскую  философию. 

М ., 

1955,  73—105-betlar.

13



yaxshilik  va  yomonlikka  b o ‘lgan  munosabat  insonning  olamdagi 

hodisa  va  voqealarga  b o ‘lgan  munosabatini  belgilaydi.  Kishining 

ruhiy-m a’naviy  olamini  boshqaradi.

Jaynizm  ta ’limotining  axloqiy  qoidalari  asosida  uch  asosiy 

prinsip 

yotadi.  Chunonchi:  1) 

to ‘g‘ri  e’tiqodga  ega  b o ‘lish;

2)  to ‘g‘ri  e’tiqodga  ega  b o ‘lish  uchun  to ‘g‘ri  bilimga  asoslanish;

3)  to ‘g‘ri  hayotiy  m o‘ljalga eg ab o ‘lish.  Ushbu  prinsiplarga rioya 

qilgan  insonning  ruhiy-m a’naviy  qiyofasi  har  qanday  axloqiy 

zaifliklardan,  ayniqsa,  xudbinlik,  ichiqoraliklardan  ozod  bo ‘ladi, 

degan  fikr-mulohazalarni  bayon  qiladilar.

Inson  hayotining  m a’nosi  haqidagi  dastlabki  fikr-m ulohaza­

larni,  noortodoksal  oqim  rivojiga  munosib  hissa  qo‘shgan  bud- 

dizm 1  maktabi  muxlislarining  qarashlarida  ham   uchratish  m um - 

kin.  Buddizm  eramizdan  awalgi  VI  asrda  Shimoliy  Hindistonda 

vujudga  keldi.  Uning  asoschisi  Siddxartxi  G autam a  taxm inan 

eramizdan  aw algi  623—544-yillarda  yashagan2.  U  Kapilovasta 

viloyati  Shakya  urug‘i  hukmdorining  o ‘g‘li  bo ‘lib,  29  yoshida 

tarkidunyo  qiladi.  0 ‘zining  hayotiy  m o‘ljali  qilib  badxini  (yo‘l) 

tanlaydi.  Ushbu  ta ’limot  asta-sekinlik  bilan  kishilar  qalbidan 

joy  ola boshlaydi.  Buddizm  qoidalari,  uning  axloqiy  prinsiplariga 

aw al  kishilar  suhbatlarida,  og‘zaki  aytishuvlarda  amal  qilingan 

b o ‘lsa,  keyinchalik  (taxm inan  yuz  yillardan  so‘ng)  yozm a 

matnlarda  rasmiylashtirildi.  Yirik  e’tiqod  darajasiga  ko‘tarildi.  Asta- 

sekin  ilohiylashtirilib,  inson  shaxsini  yaratuvchi  asosiy  kuch, 

deb  ta ’riflana  boshlandi3.

Buddaviy  e’tiqodning  asosida  to ‘rtta  haqiqat  yotadi.  C hunon­

chi:  1.  Insonning  butun  hayoti  turli  azob-uqubatlardan  iborat 

(tug'ilish,  kasallik,  o ‘lim  bilan  kurashish  va  hokazo)  deb  qa- 

rash.  2.  Azob-uqubatlarning  asosiy  sababi  hayotdan  ko‘proq  laz- 

zat  olishga,  rohat-farog‘atga  intilish  ekanligini  inobatga  olish. 

Xuddi  shu  intilishlar  tufayli  barcha  istaklar  paydo  bo‘ladi,  deb 

hisoblash.  3.  Azob-uqubatlardan  qutilish  uchun  barcha  xohish  va 

istaklardan  voz  kechish.  4.  Azob-uqubatlarni  bartaraf  etmoq, 

undan  qutilmoq  uchun  to ‘g‘ri  fikr  yuritish,  to ‘g‘ri  qarorga  kelish,




Download 10,33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   412




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish