O zbekiiton fayi a L l I lari 4illiy jamiyaii nashkiyol

1  Qarang:  Umar  Hayyom.  Ruboiylar.  Toshkent,  1991,  85-bet.

2  Qarang:  O'sha  asar,  112-bet.

3  Qarang:  0 ‘sha  asar,  99-bet.

4  Qarang:  O lsha  asar,  107-bet.

174

---

Armon  i!a  umrim  ayladim  barbod,

Umrimda  biron  кип  bo ‘lolmadim  shod.

Qo ‘rqamenki  umrim  bermas  omonlik,

Adolat  istab  men  dod  etarmen,  dod.'

0 ‘rta  asrning  mashhur  tabiatshunos  olimi,  faylasufi  Umar 

Hayyom  borliqning  turli  shakllari  orasidagi  o‘zaro  aloqadorlik 

qonunlarini  ochib  berishga  munosib  hissa  qo‘shdi.  Borliqning 

shakllari  doimo  o‘zgarishda,  bir  ko‘rinishdan  boshqa  ko'rinishga 

o ‘tib  turishini  har  tomonlama  asoslab  berdi.  Lekin  inson 

borlig‘ining  o‘ziga  xos  xususiyatlarini  aniqlash  o‘ta  murakkab, 

hali  unda  bilinishi  zarur  bo‘lgan  muammolar  bisyor  ekanligini 

ko‘rib,  taajjubdan,  hayratdan  yoqa  ushlaydi.  Borliqning  turli 

shakllari  orasidagi  o‘zaro  aloqadorlik  qonunlarini  yaratishda  aql 

imkoniyatlarini  (ratsionalizm)  har  tomonlama  ulug'lagan  allo- 

ma,  inson  borlig‘idagi  muammolar,  qusurlarni  bartaraf  etishda 

aql  imkoniyatlari  zaiflik  qilishini  ilg‘ab  oldi.

Umar  Hayyomning  fikriga  muvofiq,  inson  bilimi,  ilmi  bi­

lan  emas,  balki  o‘zining  ahd-u  vafosi,  so‘zi  bilan  ishining 

birligi,  sadoqati,  lafzining  halolligi  bilan  ulug‘.