O zbek isto n respublikasi sog liqni saqlash

Bosh miya yarim pallasining oq moddasi
Bosh miya yarim pallasining ust tomondan qoplagan po‘stloq 
ostida oq modda qatlami yotadi. Yarim pallaning oq moddasi bir- 
biri bilan kesishib joylashgan, vazifasi, y o ‘nalishi va kelib chiqishi 
jihatidan bir-biriga o ‘xshamagan nerv tolalardan iborat. Bu nerv 
tolalarini uch asosiy tizimga ajratish mumkin.
270

---

Assotsiativ tolalar bitta yarim pallaning turli qismlarini bir- 
biri bilan bo g iay d i. Agar assotsiativ tolalar miya po ‘stlog‘ida bir 
nerv hujayrasini boshqa bir hujayra bilan bo g iag an d a po‘stloqdan 
tashqariga chiqmasa, uni 
intrakortikal assotsiativ tolalar
deyiladi. 
Agar tolalar po ‘stloqdan tashqariga oq moddaga chiqib boshqa 
sohadagi po ‘stloq hujayralari bilan b o g ian sa, 
ekstrakortikal tolalar
deyiladi. Ekstrakortikal tolalar ikki guruhga: qisqa va uzun tolalarga 
b o ‘linadi.
Qisqa tolalar yonma-yon turgan ikkita pushtani bir-biri bilan 
b o g iay d i va ravoq shaklida b o ig a n i uchun 
bosh miyaning
ravoqsimon tolalari
(fibrae arcuatae cerebri) 
deyiladi.
Uzun tolalar yarim pallaning b o iak larin i bir-biri bilan b o g ia b
bir nechta tutamni hosil qiladi:
1.Ustki bo ‘ylama tutam 
(fasciculus longitudinalis superior)
bosh miya yarim pallasining peshona b o ia g in i ustki lateral yuzasi 
po‘stlog‘ini ensa, tepa va chakka b o iag in in g orqa qismi bilan 
b o g ia b turadi.
2.Ilmoqsimon tutam 
(fasciculus uncinatus) 
bosh miya yarim 
pallasi peshona b o iag in in g pastki oldingi yuzasini chakka 
boiagining oldingi qismi bilan qo‘shadi.
3.Belbog‘ 
(cingulum) 
bosh miya yarim pallasining peshona 
b o iag in i medial yuzasi po ‘stlog‘ini tepa b o iak n in g medial yuzasi 
va chakka b o ia k po ‘stlog‘ining orqa qismiga bogiaydi.
4.Pastki b o ‘ylama tutam