O zbek isto n respublikasi sog liqni saqlash

I Ichki analizatorlaming po‘stloqdagi markazlari
1 
.Harakat analizatorining o ‘zagi peshona bo ‘lagining markaz oldi 
pushtasi va bosh miya yarim pallasining medial yuzasidagi markaz 
atrofidagi bo‘lakda 
(lobulus paracentralis) 
joylashgan. Bu sohada 
harakat analizatori o ‘zagi hujayralari p o ‘stloqning o ‘rta qismlarida 
yotadi. Uning chuqur qavatlarida (5-6 qavat) katta piramida (Bets) 
hujayralari joylashgan. Ulami I.P.Pavlov p o ‘stloqning po ‘stloq osti 
markazlari, bosh miya nervlarining o ‘zaklari va orqa miyaning 
oldingi shoxlari bilan qo‘shuvchi oraliq neyron deb hisoblaydi. 
Markaz oldi pushtada odam tanasining qismlari boshi pastga, 
oyog‘i yuqoriga qaragan holatda joylashgan. 0 ‘ng markaz tananing 
chap tomonini, chap markaz esa o ‘ng tomonini boshqaradi, chunki 
piramida o ‘tkazuv yo‘li uzunchoq va orqa miyada kesishadi. Tana 
mushaklari, hiqildoq va halqum mushaklari ikkala yarim pallaning 
ta’siri ostida bo ‘ladi.
2.Bosh va ko‘zning bir vaqtda qarama-qarshi tomonga harakatini 
ta ’minlovchi analizatoming o ‘zagi peshona b o ‘lagining o ‘rta pesho­
na pushtasining orqa qismida (harakat oldi zonasi, 9 soha) joylashgan.
3.M a’lum 
bir 
m aqsad 
uchun 
qilinadigan 
harakatlar 
analizatorining o ‘zagi o ‘naqaylarda chap yarim pallaning
266

---

pastki tepa b o ‘lakchasining q irg ‘oq usti pushtasida joylashgan. 
Bunday m urakkab harakat odam hayotida bir turdagi ishni 
k o ‘p qaytarishi, tajriba m arkaz oldi pushtasi bilan qirg ‘oq usti 
pushtasi o ‘rtasida hosil b o ‘ladigan vaqtincha aloqalar natijasida 
hosil b o ‘ladi. Bu m arkaz shikastlanganda m ushak harakati 
buzilm aydi, ammo odam ning m a’lum bir m aqsad bilan qiladigan 
harakati y o ‘qoladi. Buni 
apraksiya
deyiladi. Bu m arkaz bir 
tom onlam a, chapaqaylarda o ‘ng yarim sharda o ‘naqaylarda faqat 
chap yarim sharda b o ‘ladi.
4.Ichki a ’zolar, qon tomirlaming shilliq mushaklaridan ta’sir 
olib keluvchi analizatoming markazi harakat markazi oldida (6, 8 
sohalar) joylashgan bo ‘lib, markazdan qochuvchi yo‘llar po‘stloq 
osti avtonom markazlariga boradi.