O ’z b e k is t o n r espu bl 1k a si o L iy va o ’rta m a X su s ta 'lim V a z ir L ic I

baxt 
nima? 
Oddiy so’z bilan aytganda, 
baxt bu, insonning orzu - istaklari, maqsadlariga
etishib yashashidir. 
Yoki boshqacha qilib aytganda, 
baxt, baxtlilik - har bir
kishining moddiy va ina’naviy ehtiyojlarining qondirilganligi, o ’z maqsadlari,
orzu - istaklarining ro’yobga chiqqanligi, hayotdan, o ’z hatti - harakatlaridan
m a’naviy qoniqish oqibatida hosil 
bo’ladigan oliy ne’mat. 
Baxt tushunchasi 
xilma - xildir. Vatan baxti, shaxs baxti, m ehnat baxti, yor baxti, oila baxti, farzand 
baxti, qarilik baxti va boshqalar. Lekin bularning hammasi, inson baxti, uning 
farovon, to ’q, sog’lom oila va farzandli bo’lib, uzoq umr ko’rishi kabilarda ko’rinadi. 
Qadimda bir donishmanddan "Odamni nim a baxtli qiladi, boylikmi yoki shon- 
shuhratmi?" — deb so’rabdilar. "Boylik ham, shon - shuhrat ham odamni baxtli qila 
olmaydi. Tan-joni sog’ gado har qanday boy odamdan baxtliroqdir" — deb javob
19

---

beribdi donishmand. Insonning baxtli bo’lishida sihat - salomatlik bilan birga 
yoshlikdan yaxshi, a ’lo o ’qish, kasb - hunar egallash, ijtimoiy foydali mehnat qilish, 
oilali, uyli-joyli, farzandli bo’lishga, jam oa va jam iyatda obro’ga ega bo’lish va 
hokazo shartlarning ahamiyati katta. Jumladan, Prezidentimiz I.A. Karimov 
aytganidek: "Farzand ko’rib, ota bo’lish, ona bo’lish baxtdir". Ayni paytda hamma 
narsasi b o ’la turib, obro’si bo’Imagan inson dunyoda eng baxtsizdir. Demak, baxt deb 
inson ega bo ’lishi lozim bo’lgan sog’lom, o ’z 
hayotining bekami - k o ’stligi, 
m a’naviyati, axloqli, obro’-e’tiborli, barqaror, xushcaqchaq, boqiy um r kechirishiga 
aytiladi. Insonga baxt o ’z - o ’zidan kelmaydi. G ’oyibdan keladigan baxt yo’q. Baxtni 
sovg’a qilib b o ’lmaydi. Har bir inson o ’z baxtini halol m ehnati, tinch - totuv 
yashashi, kasbkor, ilm - fan, texnika yutuqlarini egallashi bilan topadi. Demak, baxt - 
insonlar orasidan munosib o ’rin topish, o ’zining halol mehnati, o ’zgalam ing yukini 
yengil qilish, ona xalqi orasida nomi ardoq bilan tilga olinishi, el farovonligi uchun 
qo’shgan hissasi, kelajak avlodlarga qoldira olgan tuhfasidir. Baxt, har bir kishining 
baxtiiligi mamlakati, jam iyatining taraqqiyoti darajasi, mustaqil yoki qaramligi, 
tinch yoki notinchligi, ijtimoiy tuzum ning xususiyati, tabiiy ofatlardan xoli yoki xoli 
emasligi, ekologik vaziyati va hokazolarga bog’liq holda namoyon bo’ladi. Masalan, 
bir 
necha o ’n yillardan beri boshi urush-janjal, mojarolardan 
chiqmayotgan 
A fg’oniston, Tojikiston, Chechiniston fuqarolarining hayotini baxtli deb bo’lmaydi. 
Baxt bu, faqat o ’z baxti uchun, balki o ’zgalami baxtli qilish va ulam ing baxtli 
bo’lishi uchun kurashish demakdir. “O ’z baxtingni o ’zgalam ing baxtidan qidir” 
degan hikm at bejiz aytilmagan. “Yer yuzida loaqal birgina bo’lsa ham baxtsiz 
yashayotganini ko’rib turib, xotiijam yashash va baxtli bo’lish mumkin emas", - 
degan edi venger matematigi Bolyay Yanoshi.
Mustaqil 
O ’zbekistonning siyosiy, 
iqtisodiy va m a’naviy taraqqiyoti, 
fuqarolarimizning ijodiy mehnati ulam i ham masining va har birining baxtli hayotini 
ta ’minlaydi.
2. 
Etika axloqni, axloqiy m unosabatlam i, axloqiy talablami bir muncha 
umumiy tarzda ifodalovchi axloqiy ong shakllari sifatida namoyon bo’iadigan 
axloqiy 
tam oyillar 
(prinsiplar) 
vositasida 
o ’rganadi. 
Axloqshunoslikning 
tamoyillariga insonparvarlik, mehnatsevarlik, vatanparvarlik va hamkorlik, axloqiy 
g ’oyaviylik kabilar kiradi.