O z b e k is t o n r es p u b L i k a s I o liy


M ustaq illik  va  faollik



Download 4,55 Mb.
Pdf ko'rish
bet49/158
Sana18.08.2021
Hajmi4,55 Mb.
#151001
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   158
Bog'liq
'pedagogika

M ustaq illik  va  faollik
Mustaqillik va  faollik  o ‘zaro  sabab  va  natija  shaklida  b o g ‘langan 
didaktik  hodisalardir.  T a ’limda  bolalarning  mustaqilligini  t a ’min- 
lamasdan  turib,  ularni  faolligiga  erishib  boMmaydi.
T a ’limda  o ‘quvchilarning  faolligi  mustaqillik  orqali  belgilanadi, 
mustaqillik  tufayli  o ‘quvchi  ta ’limning  faol  subyektiga  aylanadi. 
T a ’lim jarayonidagi  mustaqillik  faollik  uchun  shart-sharoit vazifasini 
o ‘taydi.  Faollik  esa  o ‘z  navbatida  bolalarda  mustaqillikni  tarbiyalash 
uchun  asos  boMadi.
Kishining  mustaqil  aqliy  faoliyat  k o ‘rsatishi,  mustaqil  o ‘rganishi 
orqaligina  fan  asoslarini  puxta  egallashi  hech  kimga  sir  emas. 
0 ‘quvchilarga  kitob  ustida  ishlay  olish  malakalari,  dastavval
76


boshlang‘ich  sinflarda  hosil  qilingan.  Bu  malakalar  yuqori  sinflarda 
yanada  takomillashtiriladi.
Har qanday faollik zaminida mustaqil aqliy faoliyat yotadi.  Faollik 
t o ‘g ‘risida  gapirilganda,  o ‘qituvchi  hikoyasi,  suhbati,  tushuntirishi, 
m a ’ruzasini  diqqat  bilan  tinglashi:  turli  xil  yoMlar:  ko'rgazm ali 
qurol,  mustaqil  ish,  muammolar,  texnik  vositalar  yordamida 
o ‘quvchilarning  faolligini  oshirish  ijtimoiy  va  m a ’naviy  hayotda 
faol  ishtirok  etish:  moddiy  n e ’matlarni  ishlab  chiqarishda  m a ’naviy 
boyliklarni  o ‘zlashtirishda  ijodkorlik,  tashabbuskorlik  k o ‘rsatish 
tushuniladi.  Demak,  faollik  tushunchasi  xoh  o ‘quv-tarbiya,  xoh 
ijtimoiy  va  m a ’naviy  hayot  t o ‘g ‘risida  boMmasin,  insonning  ongli 
aqliy  faoliyatini  ifodalash  uchun  qoMlaniladi.
0 ‘quvchilarning  t a ’lim  jarayonida  mustaqilligi  va  faolligi 
quyidagi  qoidalarga  rioya  qilish  y o i i   bilan  ta ’minlanadi.
-   Har bir materialni  o'rganishga kirishishdan  oldin o ‘quvchilarga 
uning  maqsadi,  hayot  uchun  zarurligini  tushuntirish  kerak. 
Maqsad  oldindan  anglangan  natija  b o ‘lib,  bolaning  barcha 
xatti-harakatini,  intilishlarini  yagona  y o ‘lga  soladi.  Maqsadni 
anglash  ta ’limning  istiqbolliligini  t a ’minlaydi.
-   0 ‘rganilayotgan  o ‘quv  mavzularining  mazmuni,  bolalarning 
individual xususiyatlari,  real bilish  imkoniyatlarini hisobga olib 
muammolar,  muammoli  savollarni  o ‘rtaga  tashlash,  q o ‘yilgan 
muam mo,  savol, topshiriqlar mohiyatidan kelib chiqib, t a ’limni 
tashkil  etish  va  boshqarish  bolalarda  mustaqillik  va  faollikni 
tarbiyalaydi.
-   0 ‘quv  materiallarini  o ‘rgatish  jarayonida  bolalarga  analiz 
va  sintez  qilish,  taqqoslash,  abstraksiyalash,  umumlashtirish, 
induktiv  va  deduktiv  xulosalar  chiqarishni  o ‘rgatish.  Bola 
aqliy  faoliyat  metodlarini  o ‘rgana  borgan  sari,  o ‘z  oldiga 
q o ‘yilgan  muammolarni  ham  tezlik  bilan  bajarish  sirlarini


egallaydi.  Bu  o ‘z navbatida,  bolada  o ‘zlashtirilgan  bilimlardan 
amaliyotda  foydalanish  qobiliyatlarini  o ‘stiradi.  T a ’limning 
barcha  bosqichlarida,  darsda  mustaqil  ishlarni  tashkil  etish, 
bolalarga  fan sohasida q o ‘llanadigan metodlarni o ‘rgatish bilan 
o ‘quvchilarda  o ‘z  kuchiga,  o ‘z  bilish  imkoniyatlariga  ishonchi 
tarbiyalanadi.

Download 4,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   158




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish