O. Yusupova


Ijtimoiy tilshunoslik tipologiyasi



Download 1,08 Mb.
Pdf ko'rish
bet32/76
Sana29.01.2022
Hajmi1,08 Mb.
#415535
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   76
Bog'liq
tilshunoslik nazariyasi fanidan ii mutaxassislik va sirtqi bolim talabalari uchun uslubiy tavsiyalar

3.Ijtimoiy tilshunoslik tipologiyasi. 
Sotsiolingvistik 
jihatdan jahon tillarining quyidagi standart tillar, klassik tillar, 
mahalliy tillar, kreol tillar, pijin tillar, dialektlar, sun‘iy tillar 
kabi tiplari mavjud.
1. Adabiy til me‘yoriga ega bo‗lgan, jamiyatda davlat tili, 
adabiy til sifatida xizmat qiluvchi tillar standart tillar sanaladi. 
Masalan, o‗zbek, rus, tojik, turkman, ukrain kabi tillar.
2. Yozuvga ega bo‗lib, o‗z davrida mukammal takomiliga 
etgan, buyuk asarlar yaratilgan tillar klassik tillar sanaladi. 
Klassik tillar o‗z davri uchungina emas, balki tillarning keyingi 
taraqqiyoti uchun ham asos bo‗lib xizmat qiladi. Bunday 
tillarning adabiy tillardan farqi shundaki, ular o‗lik tillardir. 
Masalan, lotin tili, sanskrit tili, sug‗d tili, xorazmiy tili.
3. Son jihatidan ko‗p bo‗lmagan kichik xalqlarga xizmat 
qiluvchi, o‗z yozuviga ega bo‗lmagan tillar mahalliy tillar 
sanaladi. Masalan, Amerika mahalliy hindularining tili.
4. Kreol tillar. Mustamlakachilik natijasida dunyoning 
turli qit‘alarida ingliz, fransuz, ispan, portugal tillari elementlari 
aralashuvidan tashkil topgan tillar. Masalan, Gaiti, Aruba, 


34 
Bonayre orollarida paydo bo‗lgan gatti, ispan-nautal, 
papiyamento tillari kreol tillari jumlasiga kiradi.
5. Pijin tillari. Mahalliy tillarning Evropa tillari bilan 
chatishuvi natijasida yuzaga kelgan. Pijin tillari kreol tillarining 
dastlabki bosqichidir. Masalan, rus tilining xitoy dialekti 
asosida shakllangan til 
kyaxti
deb nomlanuvchi til pijin tilidir.
6. Sun‘iy tillar. Maxsus yaratilgan xalqaro aloqa tillari. 
Bunday sun‘iy tillar qatoriga esperanto, ido, volyapyuk, 
oksidental, interlingva, neo tillari kiradi.
7. Ma‘lum bir qabila, xalq, millat tarkibiga kiruvchi kichik 
hududga tarqalgan aholi tili dialektdir.

Download 1,08 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   76




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish