O. Yusupova

Nazorat uchun savol va topshiriqlar: 
1.
Borliq va uni bilish muammosi qaysi fanda o‗rganiladi.
 
2.
Til va etnografiya fanining oralig‗idagi fan nima deb 
nomlanadi. 
3.
Sotsiologiya fani va tilshunoslik fanining tutash nuqtasida 
shakllangan 
yo‗nalish nomini ayting. 
4.
Tilning 
badiiy-estetik 
funksiyasini 
o‗rganadigan 
bo‗limning nomini ayting. 
5.Bolalar nutqining shakllanish jarayonini o‗rganish qaysi 
fanning obyekti? 
6.Tilshunoslik va psixologiya fanlari oralig‘idagi fan? 
7.Tilshunoslikni biologiya takibidagi fan sifatida tilni 
biologik hodisa sifatida o‗rgangan yo‗nalish? 
8.Tilshunoslik va nevrologiya oraligi‘dagi fan nomini 
ayting. 
9.Nutq tovushlarining artikulatsion belgisi qaysi fanda ham 
o‗rganiladi.

---

18 
10.Tilshunoslikda valentlik nazariyasi qaysi fan ta‘sirida 
shakllandi?
Adabiyotlar:
1.Nurmonov A., Yo‗ldoshev B. Tilshunoslik va tabiiy 
fanlar. – Toshkent: Sharq, 2001. –B.24-72; 91-95; 108-114; 
120. 
2. Aliqulov Z. Boymirzayeva S. Sotsiolingvistika. – 
Samarqand: SamDU nashri, 2010. –B.4-8. 
Bu fikrlarga e‟tibor bering! 
Inson insoniy kamolotga erishuvi uchun so‗zlashga 
muhtojdir, har bir insonning tabiatida boshqa bir kishi yoki 
ko‗pchilik bilan fikrlashish, o‗zaro lisoniy aloqa qilish 
xususiyati bor. (Abu Nasr Forobiy). 
Til 
so‗zlovchi 
istagini 
eshituvchiga 
yetkazuvchi 
tarjimondir. Shuning uchun til zamonning bir onidek, turg‗un 
qismi kabi cheklanib qoladi.(Abu Rayhon Beruniy) 
Ko‗ngil mahzanining qulfi til va mahzanning kalitin so‗z 
bil. (A.Navoiy). 
Til aloqa vositasi sifatida ijtimoiy hodisadir va u
kollektivning yutug‗idir. Tildagi o‗zgarish aloqada shaxsga 
bog‗lik emas. Til aloqa vazifasini bajaruvchi vosita sifatida 
murakkab ifoda vositasiga egadir. (A.Meye). 
Tilning butun qudrati – uning xalq dilida va mehnat 
jarayonida yaratilib, boyib borishi bilan bog‗liqdir (P.Qodirov). 
Jonli til – aloqa qurolidir. Aloqa esa hamisha 
so‗zlovchidan eshituvchining ehtiyojini hisobga olishni talab 
qiladi (P.Qodirov). 
Til mohiyatan bitmas-tuganmas, cheksiz-chegarasiz ifoda 
imkoniyatlarining jamidir (N.Mahmudov). 
Til fikr ifodalash, dunyoni bilish, bilim va tajribalarning 
to‗plash, saqlash va keyingi avlodlarga etkazish, milliy-ruhiy 
munosabatlarni 
aks 
ettirish, 
go‗zallik 
kategoriyalarini 
voqelantirish 
kabi 
bir 
qancha 
vazifalarni 
bajaradi 
(N.Mahmudov). 

---

19 
Til milliy ma‘naviyat, ma‘rifat va madaniyatning eng xolis 
va xira tortmas ko‗zgusidir (N.Mahmudov).